جمہوریۂ آذربائجان نامی آزاد ریاست جس خطے میں واقع ہے، اُس کا پرانا نام آذربائجان نہیں تھا، بلکہ وہ خطہ اران، شیروان اور قرہ باغ نامی علاقوں پر مشتمل تھا، جو روسی-ایرانی جنگ میں ایرانی شکست کے نتیجے میں روسی سلطنت کا حصہ بن گئے تھے۔ سرحد بندی کے معاہدے میں دریائے ارس کو خطِ تقسیم تسلیم کیا گیا...
طاق شد طاقت ز عشقت بر کران خواهم شدن
مهربان شو، ورنه بر خود مهربان خواهم شدن
خار و خس هرگه در آتش سوخت، آتش میشود
مُردم از ذوقِ لبت چندان که جان خواهم شدن
محو گشتم در تغافل برنتابم التفات
گر به چشمم جا دهی خوابِ گران خواهم شدن
آبم از شرمِ وفا و از خودم پا در گِل است
تا نه پنداری که از کویت...
تیغ از نیام بیهده بیرون نکرده کس
ما را به هیچ کشته و ممنون نکرده کس
فرصت ز دست رفته و حسرت فشرده پای
کار از دوا گذشته و افسون نکرده کس
داغم ز عاشقان که ستمهایِ دوست را
نسبت به مهربانیِ گردون نکرده کس
یا پیش ازین بلایِ جگر تشنگی نبود
یا چون من التفات به جیحون نکرده کس
یا رب به زاهدان چه دهی...
اس رسم کی چند ویڈیوئیں:
http://www.aparat.com/v/VRZdn
http://www.aparat.com/v/wmzsb
http://www.aparat.com/v/ZFeGo
http://www.aparat.com/v/F9dBH
http://www.aparat.com/v/WItjl
http://www.aparat.com/v/gBIY5
http://www.aparat.com/v/aVxg1
http://www.aparat.com/v/aVxg1
'شاخسی واخسی' آذربائجانی ترکوں کی قدیم ترین مخصوص عزائی رسم میں سے ہے، جو آذربائجان کے علاوہ کہیں اجرا نہیں ہوتی۔ کہا جا سکتا ہے جب ماہِ محرم میں دیگر نقاطِ زمین شب کی خاموشی و سکوت میں چلے جاتے ہیں، تب پورے آذربائجان میں صدائے شاخسی - واخسی بلند ہو رہی ہوتی ہے، جو در حقیقت 'شاہ حسین - وائے...
گر چنین نازِ تو آمادهٔ یغما ماند
به سکندر نرسد هرچه ز دارا ماند
دل و دینی به بهایِ تو فرستم حاشا
وام گیر آنچه ز بیعانهٔ سودا ماند
هم به سودایِ تو خورشید پرستم آری
دل ز مجنون برد آهو که به لیلا ماند
با وجودِ تو دم از جلوه گری نتوان زد
در گلستانِ تو طاؤس به عنقا ماند
شکوهٔ دوست ز دشمن نتوانم...
ز دوریِ تو چنان زندگانیام تلخ است
که زهر در گلویم خوشگوار میآید
(فیضی دکنی)
تم سے دوری کے باعث میری زندگی اتنی تلخ ہو گئی ہے کہ اب زہر بھی میرے گلے کو خوشگوار محسوس ہوتا ہے۔
نالهٔ ما صورتی بگرفت، بلبل ساختند
لختهای دل چو یک جا جمع شد، گل ساختند
(محمد افضل سرخوش)
ہمارے نالے نے (جب) ایک...
مندرجہ ذیل بول ایرانی گلوکار علی عبدالمالکی کے ماہِ محرم کی مناسبت سے پیش کردہ نغمے کے ہیں جس میں حضرت عباس بن علی کی زبان سے اُن کے ضرب کھا کر اسپ سے زمین پر گرنے کے بعد کے جذبات شاعرانہ انداز میں پیش کیے گئےگئے ہیں۔ نوحہ ادبی فارسی کے بجائے تہران کی گفتاری زبان میں ہے۔
خیلی دعا کردم نشد
مشکو...
معروف پاکستانی شاعر اور متفکر اقبال لاہوری کا نام تاجکستان کی ادبی و ثقافتی محفلوں میں پچھلی صدی کے چھٹے عشرے سے زبانوں پر عام ہوا۔ اور یہ اُس وقت ہوا جب نامور تاجک شاعر میر سعید میر شکر نے روسی حروف میں ایک مقالہ اور بعدازاں اقبال کا ایک مجموعۂ اشعار نشر کر کے تاجک خوش ذوق قاریوں کو اس نامور...
همنشین، جانِ من و جانِ تو این انگیز، هی
سینهٔ از ذوقِ آزارِ منش لبریز، هی
غیر، دانم، لذتِ ذوقِ نگه دانسته است
کز پیِ قتلم به دستش داد تیغِ تیز، هی
میچکد خونم، رگِ ابرست آن فتراک، های
میتپد خاکم، رمِ بادست آن شبدیز، هی
بر سرِ کویِ تو بیخود گشتنم از ضعف نیست
کشتهٔ رشکم، نیارم دید خود را...
ای موجِ گل، نویدِ تماشایِ کیستی
انگارهٔ مثالِ سراپایِ کیستی
بیهوده نیست سعیِ صبا در دیارِ ما
ای بویِ گل، پیامِ تمنایِ کیستی
خون گشتم از تو، باغ و بهارِ که بودهای
کشتی مرا به غمزه، مسیحایِ کیستی
یادش بخیر، تا چه قدر سبز بودهای
ای طرفِ جویبارِ چمن، جایِ کیستی
از خاک غرقهٔ کفِ خونی دمیدهای...
قوم/اقوام
یہ لفظ فارسی میں رشتہ داروں اور عزیز و اقارب کے معنی میں بھی استعمال ہوتا ہے، لیکن موجودہ زمانے کی اردو میں یہ لفظ 'ملت' یا 'نیشن' کے مفہوم ہی کے لیے مخصوص ہو گیا ہے۔
"خوشبختانه قاصدی که نامه را به گرگانج آورده بود از اقوامِ خورشید بانو بود."
ترجمہ: خوش قسمتی سے وہ قاصد کہ جو خط کو...
نهم جبین به درش، آستان بگرداند
نشیمنش به سرِ ره عنان بگرداند
اگر شفاعتِ من در تصورش گذرد
به بزمِ انس رخ از همدمان بگرداند
به بزمِ باده به ساقیگری ازو چه عجب
که پیرِ صومعه را در میان بگرداند
اگر نه مائلِ بوسِ لبِ خودست چرا
به لب چو تشنه دمادم زبان بگرداند
به بندِ دامِ بلایِ تو صعوه را گردون...
از رشک کرد آنچه به من روزگار کرد
در خستگی نشاطِ مرا دید، خوار کرد
در دل همی ز بینشِ من کینه داشت چرخ
چون دید کان نماند نهان، آشکار کرد
بد کرد چو سپهر به من، گرچه من بدم
باید بدین حساب ز نیکان شمار کرد
لنگر گسست صرصر و کشتی شکست موج
دانا خورد دریغ که نادان چه کار کرد
ازبسکه در کشاکشم از کار...
خاموشیِ ما گشت بدآموز بتان را
زین پیش وگرنه اثری بود فغان را
منتکشِ تاثیرِ وفائیم که آخر
این شیوه عیان ساخت عیارِ دگران را
در طبعِ بهار این همه آشفتگی از چیست
گویی که که دل از بیمِ تو خون گشته خزان را
مویی که برون نامده باشد چه نماید
بیهوده در اندامِ تو جستیم میان را
طاقت نتوانست به هنگامه...
با من که عاشقم سخن از ننگ و نام چیست
در امرِ خاص حجتِ دستورِ عام چیست
با دوست هر که باده به خلوت خورد مدام
داند که حور و کوثر و دارالسلام چیست
دلخستهٔ غمیم و بوَد می دوایِ ما
با خستگان حدیثِ حلال و حرام چیست
در روزِ تیره از شبِ تارم نماند بیم
چون صبح نیست خود چه شناسم که شام چیست
با خیلِ...
میربایم بوسه و عرضِ ندامت میکنم
اختراعی چند در آدابِ صحبت میکنم
ناتوانم، برنتابم صدمه، لیک از فرطِ آز
تا درآویزد به من اظهارِ طاقت میکنم
گویی از دشواریِ غم اندکی دانستهاست
میکُشد بیجرم و میداند مروت میکنم
در تپش هر ذره از خاکم سویدایِ دل است
هرچه از من رفت، هم بر خویش قسمت میکنم...