نتائج تلاش

شہرِ بیرجند افغانستان کی سرحد کے نزدیک جنوبی خراسان صوبے میں واقع ہے۔ عکاس: مجتبیٰ گُرگی تاریخ: ۳۱ تیر ۱۳۹۵هش/۲۱ جولائی ۲۰۱۶ء ماخذ ختم شد!

دلا، صبری کن و زین سان مرو هر دم به کویِ او کزین بی‌طاقتی آخر تو رسوا می‌شوی، من هم (هلالی جغتایی) اے دل! ذرا صبر کرو اور اِس طرح ہر دم اُس کے کوچے میں مت جاؤ؛ کیونکہ اِس بے طاقتی و بے صبری سے آخرکار تم بھی رسوا ہو گے، اور میں بھی۔۔۔

"افغانستان میں 'اَک' کا لاحقہ تصغیر کی بجائے تحبیب کے لیے استعمال ہوتا ہے۔ برائے مثال، وہاں 'مادرک' کا معنی 'مادرِ کوچک' نہیں، بلکہ 'مادر جان' ہے۔ نیز، بعض افراد، خصوصاً اہلِ کابل، اِسے تکیہ کلام کے طور پر اپنے کئی الفاظ کے آخر میں چپکاتے ہیں اور اِس کے استعمال سے اُن کی نظر میں کوئی خاص معنی...

ای مرغِ سحر، عشق ز پروانه بیاموز کان سوخته را جان شد و آواز نیامد (سعدی شیرازی) اے مُرغِ سَحَر! عشق پروانے سے سیکھو کہ اُس سوختہ کی جان چلی گئی لیکن [اُس کی] آواز نہ آئی۔

میں دو روز قبل ایک مقالہ 'واژه‌هایِ فریب‌کار در فارسیِ افغانستانی' خوان (پڑھ) رہا تھا جس میں مصنف نے ایسے بعض فارسی الفاظ کی فہرست فراہم کی ہے جو ایران اور افغانستان میں مختلف مفاہیم میں استعمال ہوتے ہیں۔ دلچسپ چیز یہ لگی کہ بیشتر موارد میں افغان فارسی کا استعمال اردو کے استعمال سے مطابقت رکھتا...

گفتی بگو که در چه خیالی و حال چیست؟ ما را خیالِ توست تو را در خیال چیست؟ جانم به لب رسید چه پُرسی ز حالِ من؟ چون قوتِ جواب ندارم سوال چیست؟ بی‌ذوق را ز لذتِ تیغت چه آگهی؟ از حلقِ تشنه پُرس که آبِ زُلال چیست؟ گفتم همیشه فکرِ وصالِ تو می‌کنم در خنده شد که این همه فکرِ مُحال چیست؟ دردا که عمر در...

تو کمان کشیده و در کمین، که زنی به تیرم و من غمین همهٔ غمم بُوَد از همین، که خدا نکرده خطا کنی (هاتف اصفهانی) تم کمان کھینچ کر کمین میں ہو تاکہ مجھ پر تیر مارو اور میں غمگین ہوں؛ میرا تمام غم اِسی سے ہے کہ کہیں خدا نخواستہ خطا کر جاؤ۔

اِسی غزل کے اشعار ایرانی خوانندہ محمد رضا شجریان کی آواز میں سنیے: اِس خوانِش میں یہ شعر بھی ہے: تو کمان کشیده و در کمین، که زنی به تیرم و من غمین همهٔ غمم بُوَد از همین، که خدا نکرده خطا کنی (هاتف اصفهانی) تم کمان کھینچ کر کمین میں ہو تاکہ مجھ پر تیر مارو اور میں غمگین ہوں؛ میرا تمام غم اِسی...

من ندانم به نگاهِ تو چه رازی‌ست نهان که مر آن راز توان دیدن و گفتن نتوان (رعدی آذَرَخْشی) میں نہیں جانتا کہ تمہاری نگاہ میں کیسا راز نہاں ہے کہ اُس راز کو دیکھا تو جا سکتا ہے لیکن بیان نہیں کیا جا سکتا۔

از جنونِ من و حُسنِ تو سخن بسیار است قصهٔ ما و تو از لیلی و مجنون کم نیست (هلالی جغتایی) میرے جنون اور تمہارے حُسن کے بارے میں سخن بسیار (بہت) ہیں؛ ہمارا اور تمہارا قصہ لیلیٰ و مجنون [کے قصے] سے کم نہیں ہے۔

از دوست هر جفا که رسد جای مِنّت است زیرا که نیست هیچ وفا چون جفای دوست (هلالی جغتایی) دوست سے جو بھی جفا پہنچے، احسان مندی کا مقام ہے؛ کیونکہ جفائے دوست جیسی کوئی وفا نہیں ہے۔

آن روز که تعلیمِ تو می‌کرد معلّم بر لوحِ تو ننْوشت مگر حَرفِ وفا را؟ (هلالی جغتایی) جس روز کہ معلّم تمہیں تعلیم دے رہا تھا، اُس نے کیا تمہاری لوح پر حرفِ وفا نہیں لکھا تھا؟

اضطرابِ بال و پر پروانه‌وارم داده‌اند جای دل یک شعلهٔ بی‌اختیارم داده‌اند (میرزا یگانه چنگیزی لکهنوی) مجھے پروانے کی مانند اضطرابِ بال و پر دیا گیا ہے؛ مجھے دل کی بجائے ایک شعلۂ بے اختیار دیا گیا ہے۔

چه شود به چهرهٔ زردِ من نظری برایِ خدا کنی که اگر کنی همه دردِ من به یکی نظاره دوا کنی تو شهی و کشورِ جان تو را تو مهی و ملکِ جهان تو را ز رهِ کرم چه زیان تو را که نظر به حالِ گدا کنی ز تو گر تفقُّد و گر ستم بُوَد این عنایت و آن کرم همه از تو خوش بُوَد ای صنم چه جفا کنی چه وفا کنی کیا ہو جائے...

شَمِیدن ۱ ۱. رمیدن، ترسیدن؛ بی‌هوش شدن. گر آهویی، بُتا و کَنارِ مَنَت شَمَر، آرام گیر با من و از من چنین مَشَم! (خفّاف) سپاهِ جادُوَان از تو رمیده، نگارِ چینیان از تو شمیده. (فخرالدین گُرگانی) ۲. آشفتن. شمید و دلش موج برزد ز جوش، ز دل هوش و از جان رمیده خروش. (عُنصُری) شَمِیدن ۲ بوییدن،...

ز پیری قدرِ شب‌های جوانی می‌شود ظاهر سپیدی‌های کاغذ می‌کند روشن سیاهی را (میرزا قطب‌الدین مایل دهلوی) پِیری سے جوانی کی شبوں کی قدر ظاہر ہوتی ہے؛ کاغذ کی سفیدیاں سیاہی کو روشن کرتی ہیں۔ × پِیری = بڑھاپا

یہ دونوں قریے صوبۂ اردَبیل کے ضلعِ خلخال میں واقع ہیں۔ عکاس: مہدی حیدری نژاد تاریخ: ۳ مُرداد ۱۳۹۵هش/۲۴ جولائی ۲۰۱۶ء ماخذ ختم شد!

ختم شد!

جاری ہے۔۔۔

جاری ہے۔۔۔