مینوں تے اے مسئلہ لگدا اے کہ پنجابی لکھن واسطے اردو دا رسم الخط تھوڑا پے جاندا اے۔ سانوں دو ایک حرف ہور بنانے پینے نیں۔
دوجی وجہ اے وے کہ اسیں پنجابی پڑھی نئیں بولی ہندی ہے جیہڑی وجہ توں لکھدے ہویاں سمجھ نئیں آندی، تے فیر آوازاں تے مطابق لکھی دا اے۔
حرف تے پہلاں دے ای بنؕے ہوئے نیں پر اساں کدی اوہنا نوں ورتیا نہیں ایس گلے لگدا انج اے کہ جیویں نویں اکھراں دی لوڑ اے ۔
گل اگے تورنؕ توں پہلاں اک مغالطے نوں مکانؕا ضروری سمجھنا واں کہ پنجابی اردو رسم الخط وچ نہیں بلکہ اردو پنجابی رسم الخط وچ لکھی جاندی اے، پنجابی تے اوہدا رسم الخط اردو توں بہت پہلاں دا موجود سی تے اردو نے باجوں اوسے نوں اپنا لیا، پر سانوں اج اینج جاپدا اے کہ ہورے اس پنجابی اردو وچ لکھ رے واں ۔ دوجی گل انویں صدی تک پنجابی دا اکو ای رسم الخط شاہ مکھی سی، گرمکھی نوں انویں صدی وچ فروغ ملیا ۔ ہندوستان دی ونڈ توں پہلاں تقریباً اسی فی صد پنجابی دا کم شاہ مکھی لپی وچ لکھیا جاندا سی تے چندی گڑھ یونیورسٹی دے مطابق ہجے وی پنجابی ادب دا سٹھ فی صد دے نیڑے کم شاہ مکھی وچ ای ہیگا ۔
پنجابی چ اردو ہجیاں نالوں پنج اکھر مزید نیں جنہاں نوں بندی ، ٹپی یاں ط پا کے وکھرا کیتا گیا ہے ، اوہ چار اکھر نؕ، لؕ، مؕ ، ڋ تے ڰ نے ۔ انہاں پنج اکھراں وچ پہلے دو تے ساریاں دا اکٹھ اے کہ اے وکھرے اکھر نے جد کہ آخری تن اکھراں بارے کہیا جاندا اے کہ وکھرے اکھر نہیں بلکہ ل، م، ڈ دیاں اضافی صورتاں کہہ سکدے او ۔ میرے ذاتی خیال وچ ڋ نوں وی اک وکھرا اکھر ای سمجھنؕا چاہی دا اے، اہنہاں ساریاں اکھراں دی مثال واری واری ویکھو ۔
نؕ، ہنؕے، پانؕی، پرونؕے،جانؕا ۔ اے اکھر کسے شبد دے شروع اچ نہیں آ سکدا ۔
لؕ، اڑ لام دا استعمال پنجابی وچ نہ ہونؕ دے برابر اے پر اہینوں ایک وکھرا اکھر منیا جاندا اے، اے اتھے استعمال کیتا جاندا اے جتھے اخیر آلا ل، ل تے ہ دی اکھٹی واج کڈدا اے، جیوں چُلؕ، ٹُلؕ وغیرہ ۔ لیکن ایہدا استعمال نہ ہونؕ جوگا ای اے ۔
جیویں نؕ تے لؕ کسے وی شبد دے شروع چ نہیں آ سکدے ایس دے الٹ اگلے تنے اکھر ہمیشہ شبد دے شروع چ آوندے نیں ۔
مؕ ۔ پانؕی دا مؕوگہ، منہ تے مؕوکہ یعنی م تے ہ دی اکھٹی واج ۔
ڋ ۔ مسجد ڋھا دے مندر ڋھا دے، ڋھا دے جو کج ڋھیندا، ایس اکھر دی واج بولی اتے مکدی اے، ماجھی بولی اچ ایہنوں ٹ دی واج نال رلدی واج چ تے شاہپوری، سرائیکی وچ ڈ دی واج نال بولیا جاندا اے ۔
ڰ ۔ ایس اکھر نوں اتھے لکھیا جاندا اے جتھے گ تے ہ دی واج اکٹھی لگدی اے، جیویں ڰاں ہو ۔ پر ایدھا استعمال وی نہ ہونؕ برابر جنا ہوندا اے ۔
ہنؕ ایہناں اکھراں دیاں شکلاں بارے وی مختلف رائے ہیگی، کدھرے، نؕ تے لؕ لکھنؕ لئ ط دی تھاں نقطہ جنہوں بندی کہندے نے دا استعمال ہوندا اے ، ایس طرح مؕ، ڋ تے ڰ تے ہیٹھلے پاسے نقطہ پایا جاندا اے جنہوں ٹپی کہندے نے ۔
البتہ ط پانؕ آلیاں دی دلیل اے وے کہ جد فارسی اکھراں تو پہلی وار پنجابی اکھر بنائے گئے سنؕ تے ط پا کے اونہاں نوں وکھری شناخت دتی گئی سی، جیوں ڈ، ڑ، ٹ وغیرہ وغیرہ، ایس لئ ایہناں واسطے سوا ڋ دا استعمال بہتر اے ۔
ط دے استعمال دی دوجی دلیل ہنؕ اے دتی جا سکدی اے کہ پہلاں توں ای اے یونیکوڈ وچ موجود اے نالے ٹاہوما تے نفیس نسخ وچ ایہدی سپورٹ وی شامل اے ۔ بندی تے ٹبی وی یونیکوڈ اچ موجود نیں، نستعلیق واسطے البتہ فانٹ بنانؕ آلیاں دی منت ترلہ کرنا چاہی دا اے کہ کم از کم ایہناں تن یونیکوڈ قدراں نوں فانٹ اچ شامل کیتا جاوے، تاکہ نستعلیق وچ پنجابی لکھی جا سکے، فی الحال سارے نستعلیق فانٹ چ ط پانؕ نال شبد ٹٹ جاندے نے ۔
، ط (9)، ی (10)