پنجابی ادب

پاکستانی پنجابی ناولاں دی فرِست ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲਾਂ ਦੀ ਫਰਿਸਤ List of Pakistani Punjabi Novels پاکستانی پنجابی ناولوں کی فہرست پہلا دور (1947ء - 1970ء) 1953: برکتے ، جوشو افضل الدین تبصرہ: معاشرتی تے اصلاحی ناول 1961: دیوا تے دریا ، افضل احسن رندھاوا تبصرہ: مقامی معاشرتی ناول 1969: سانجھ...

اسی عشق بنایا ِپیر وے بیلیا اسی عشق بنایا پیر زخماں دے وچ کُنڈیاں پائیاں تے چَھالیاں دے وِچ کَچ ٹُر ٹُر رستے کالے کیتے پیلے کیتے پیلا کیتا لہو جاگ جاگ کے اکھیں ساڑیاں تے رو رو ساڑیا دل آپڑیں ہتھیں آپے ٹھوکے سدھراں دے وچ کِل اپنا آپ بیگانہ کیتا مٹی لایا مُل ساہ ساہ نال آری بن کے سینہ دتا چیر کیتی...

جہڑے دن دا سجن ورگا پِنڈ چھڈیا اے بھولے بھالے مُکھ نئیں ویکھے وِیراں ورگے رُکھ نئیں ویکھے شہر چ بھاویں دُکھ نئیں ویکھے اوہو جئے پر سُکھ نئیں ویکھے جہڑے دن دا ماہیے ورگا پِنڈ چھڈیا اے ہاں اچ رَلدی ہاں نئیں ویکھی سانجھاں نئیں سن تاں نئیں ویکھی اک وی چج دی تھاں نئیں ویکھی ماواں ورگی چھاں نئیں...

پاٹا گلما سِین نئیں آیا اج میں اتھرو پِین نئیں آیا- ربا کہیڑی غلطی ہوئی بُوہے تے مسکین نئیں آیا۔ دُکھاں دی ہڑتال اے خورے! اج کوئی وی پیِن نئیں آیا۔ جو کجھ اپنے بارے سنیا مینوں آپ یقین نئیں آیا۔ پہلی گل میں خود نئیں جمیا دوجی گل میں جِین نئیں آیا۔ ۔۔ تجمل کلیم

چل سکُولے چلیے دوویں کچّی دا چل قاعدہ پڑھئیے کِسے دے کولوں گاچی لے کے تختی دھو کے دُھپّے دھر کے ماسٹر کولوں قلم گھڑائیے آ فیر چھوٹی عمر دی اج ایہہ گل دُھرائیے جدوں سکولوں چھٹی ہووے پنڈوں باہر مکئی دی بنّی اُتّے چادر سَٹ کے بہئیے اک دوجے نال گلّاں کریئے اک دوجے دے درد ونڈائیے آ فیر چھوٹی عمر دی...

اکھاں دی دہلیز تے بیٹھی ہوئی رِیجھ نوں چن دی اُڈیک نے کیتی اے کویل وے بُھکھا بھانا سوں گئیا ہنجوواں دا میل وے بُلھاں دی بنیر تے سُتی ہوئی ڈانجھ نوں بدلاں دی تانگھ نے کیتا اے فقیر وے کھیڑیاں نوں پچ گئی رانجھنے دی ہیر وے سوچاں دی دھریک تے ٹنگی ہوئی یاد نوں واء دے سلوک نے کر دِتا دُور وے ایدکاں...

رُوپ کوئی جاگیر نئیں ہندی ہیر وی اک دن ہیر نئیں ہندی شیشے ساہویں میں ہی ہُناں وچ میری تصویر نئیں ہندی شُکر اے پاٹے جھگے وچ آں ایتھے تن تے لِیر نئیں ہندی بندے نوں کُجھ کر دیندی اے دولت آپ امیر نئیں ہندی لبھو کون اے لُٹن والا جو وی اے، تقدیر نئیں ہندی ۔۔۔ تجمل کلیم

تیری یاد اسانوں منس کے کجھ پیڑاں کر گئی دان وے ساڈے گیتاں رکھے روجڑے نہ پیون نہ کجھ کھان وے میرے لیکھاں دی بانہہ ویکھیو کوئی سدیو اج لقمان وے اک جگڑا ہویا اتھرے نت ماڑے ہندے جان وے میں بھر بھر دیاں کٹورڑے بلھ چکھن نہ مسکان وے میرے دیدے اج بدیدڑے پئے نینداں توں شرمان وے اساں غم دیاں دیغاں...

ماڑے دی تقدیر وغیرہ ملاں پنڈت پیر وغیرہ جے کر مرزے سو جاون تے ٹٹ جاندے نیں تیر وغیرہ غیرت غیرت کر دے مر گئے کنے خان شمیر وغیرہ جے کر عشق دے راہ پینڑا ای صاحباں!تیرے ویر وغیرہ؟ اردو غزل وی ٹھیک اے صابر ہاں اوہ غالب میر وغیرہ صابر علی صابر

تیرے واریاں سائیاں میں تیرے واریاں! تیرے واریاں سائیاں میں تیرے واریاں! اکناں نوں کھنی توں ترساویں اکناں نوں ونڈیں ساریاں تیرے واریاں سائیاں میں تیرے واریاں! اکناں نوں ڈول لوے اکلاوے اک کنٹھاں باہج وچاریاں تیرے واریاں سائیاں میں تیرے واریاں! اوگنہاری کوئی گن...

ایس لڑی وچ میں کئیاں شاعراں دے باراں ماہے ونڈاں گی۔ باراں ماہ (بابو فیروز دین شرف) چیتر چین نہ آوے دل نوں، تیرے باجھوں پیارے جی میں ہاں تیرے در دی بردی، ملے تیرے دوارے جی تیرے باجھوں ڈبدی بیڑی، کہڑا میری تارے جی 'شرف' بندی دی آس پجائیں، دیویں جھبّ دیدارے جی چڑھے ویساکھ مہینے مینوں، خوشی نہ...

پلکاں اتے اتھروواں دے دیوے بالی رکھاں کجھ تے گھپ ہنیرے اندر چانن لائی رکھاں مدتاں ہویاں مکدا نئیں ایہ لُک چھپ جانا تیرا ہور کدوں تک بیبا ہن میں اکھیاں میٹی رکھاں بجلی جیہڑی لشک مریندی اسدیاں کیہ تدبیراں نِریاں کنیاں وسن تے میں ہتھ وچ چھتری رکھاں بخت مرے دی تختی اتے لکھو تسی جو چاہو میں کیہڑا...

میرے پنڈ دے کسے رکھ نوں میں سنیٔے جیل ہو گئی ہے اوہدے کئی دوش ہن اوہدے پتّ ساویاں دی تھاں ہمیشہ لال اگدے سن بناں 'وا دے وی اڈدے سن اوہ پنڈ توں باہر نہیں پنڈ دے سگوں اوہ کھوہ 'چ اگیا سی تے جد وی جھومدا تاں اوہ سدا چھاواں ہلاندا سی تے دھپاں نوں ڈراندا سی تے راہیاں نوں ترے جاندے اوہ دھپاں توں...

جی چاہے پنچھی ہو جاواں اڈداں جاواں ، گاؤندا جاواں ان چھوہ سکھراں نوں چھوہ پاواں ایس دنیا دیاں راہواں بھل کے، پھیر کدی واپس نہ آواں جی چاہے پنچھی ہو جاواں جا اشنان کراں وچہ زم زم لا ڈیکاں پیاں ڈان دا پانی مان سرووردے بیہہ کنڈھے ٹٹا جیہا اک گیت میں گاواں جا بیٹھاں وچہ کِھڑیاں روہیاں، پَھکاں...

جی چاہے پنچھی ہو جاواں اڈداں جاواں ، گاؤندا جاواں۔ ان چھوہ سکھراں نوں چھوہ پاواں۔ ایس دنیا دیاں راہواں بھل کے، پھیر کدی واپس نہ آواں۔ جی چاہے پنچھی ہو جاواں۔ جا اشنان کراں وچہ زم زم، لا ڈیکاں پیاں ڈان دا پانی، مان سرووردے بیہہ کنڈھے ٹٹا جیہا اک گیت میں گاواں جا بیٹھاں وچہ کِھڑیاں روہیاں، پَھکاں...

چیر ہرن میں سارا دن کیہ کردا ہاں اپنے پرچھاویں پھڑدا ہاں اپنی دھپّ وچ ہی سڑدا ہاں ہر دہوں دے دریودھن اگے بے چینی دی چوپڑ دھر کے مایوسی نوں داء 'تے لا کے شرماں دی دروپد ہردا ہاں تے میں پانڈو ایس صدی دا اپنا آپ دشاسن بن کے اپنا چیر-ہرن کردا ہاں ویکھ نگن اپنی قعیاں نوں آپے توں نفرت کردا ہاں ننگے...

جندرے تکیا جوانی نے گھر اک سوہنا چاتر کسے بنایا لا لا ریجھاں ساری عمراں وانگ بہار سجایا ۔ کہی سونے دی چاندی دا دستا ٹک قصائیاں لایا ۔ نال زلزلے ڈولی دھرتی گھر ہو گیا پرایا ۔ ویہڑے دی اک نقرے اگیاں اتّ کومل دو پتیاں ۔ بے گھر ہوئی کوہی جوانی پھیر نہ مڑ کے تکیاں ۔ گھر اداس بے آس جوانی گانہدی...

ساوے پتر اسیں نمانے ساوے پتر سانوں کون خیالے دو دن چھاں پھلاں دی ستے جاگے ساڈے تالے سوہنے دے گلدستے خاطر جان جدوں اوہ لگے کھا کے ترس اساں اتے وی لے گئے سانوں نالے

لفظ میں کل لفظ چندا سی اک لفظ بوہڑ 'تے بیٹھا سی تے اک پپل 'تے اک میری گلی وچ تے اک گھڑے وچ پیا سی اک ہرے رنگ دا لفظ کھیتاں وچ پیا سی اک کالے رنگ دا لفظ ماس کھا رہا سی اک نیلے رنگ دا لفظ سورج دا دانہ منہ وچ لئی اڈّ رہا سی مینوں دنیاں دی ہر اک چیز لفظ لگدی ہے اکھاں دے لفظ ہتھاں دے لفظ پر بلھاں دے...