عظیم اللہ قریشی
محفلین
شیخ بہاؤالدین عاملی المعروف بہ شیخ بہائی
بھاء الدین محمد بن حسین عاملی جو کہ شیخ بہائی کے نام سے معروف ہیں 6 ذالحج 953 ھجری میں اصفہان میں متولود ہوئے دسویں اور گیاروہویں ھجری کے عظیم دانشوروں میں ان کا شمار ہوتا ہے انہوں نے فلسفہ ،منطق ،ھیئت و ریاضیات میں بہت کمال حاصل کیا اور ان علوم کے متبحر عالم مشہور ہوئے ۔اس کے علاوہ 95 کتب انہوں نے سیاست ،حدیث،ریاضی،اخلاق،نجوم،عرفان ،فقہ ،طبیعات اور انجینئرنگ (مھندسی) کے فن پر تحریر کیں ان کی ان خدمات کے صلے مین 2009 میں حکومت ایران نے 2009 کے سال کو ان کے نام سے منسوب کیا۔
شیخ بہائی نے اپنی ایک کتاب کشکول میں اسم اعظم کے نام سے ایک معمہ پیش کیا ہے جو کہ نیچے پیش کیا جاتا ہے میرا اس کو اردو محفل پر پیش کرنے کا مقصد یہ تھا کہ کوئی طالع آزما اس کا منظوم ترجمہ کرےتاکہ اردوزبان میں اس کا نام امر ہوجائے کیونکہ اس معمہ پر بڑا کام ہورہا ہے ۔
http://www.persian-man.ir/senior/poets/شیخ-بهائی/
شیخ بہائی نے اپنی ایک کتاب کشکول میں اسم اعظم کے نام سے ایک معمہ پیش کیا ہے جو کہ نیچے پیش کیا جاتا ہے میرا اس کو اردو محفل پر پیش کرنے کا مقصد یہ تھا کہ کوئی طالع آزما اس کا منظوم ترجمہ کرےتاکہ اردوزبان میں اس کا نام امر ہوجائے کیونکہ اس معمہ پر بڑا کام ہورہا ہے ۔
http://www.persian-man.ir/senior/poets/شیخ-بهائی/
مثنوی اسمِ اعظم از بہاالدین آملی
مُعمہ اسمِ اعظم از بہاء الدین آملی
۱۔ اے دو عالم بیک امر از تو تمام
کائنات از تو به تنسیق و نظام
۲۔ ھرچه برخاست ازیں تسع بساط
وآنچه پیداست از ایں ھفت رباط
۳۔ ھمہ از جودِ تو دارند وجود
پیشِ ذاتت برکوع و بسجود
۴۔ چوں به ھستی ز تو در آثاریم
چشم بر لطفِ عمیمت داریم
۵۔ نزد اہلِ خرد و اہلِ عیان
حرف جیم و عددِ اوست چو جان
۶۔ یعنی اسماء حروف ار نبوَد
سر دعوات مقرر نشوَد
۷۔ اثر اسم بھر اندازہ
گر بخوانند بھر آوازِ ھوازہ
۸۔ ھیچ شک نیست کہ در اسرعِ حال
باجابت برسد بی اھمال
۹۔ گنجِ اسرارِ الٰہی حرف است
گوہرِ مخزنِ شاھی حرف است
۱۰۔ سی و شش حرف که در گفت و شُنید
کس بپایاں رموزش نرسید
۱۱۔ اثرش نامتناھی بدوام
منتفع زو چه خواص و چه عوام
۱۲۔ شارع عالم خاص جبروت
فاتح عالم ملکِ لاھوت
۱۳۔ سرِ ناسوت ازاں در خطر است
جانِ ملکوت ازاں در حذر است
۱۴۔ نطق ہر ذرہ ازاں در قال است
داند آں ھر کہ از اہلِ حال است
۱۵۔ ھرچه پیدا است در این دیرِ دوراہ
نیست بے جلوۂ اسماءِ اللّٰه
۱۶۔ بس اثرھا ست درین عالمِ خاک
که کنند اھلِ معانی ادراک
۱۷۔ اسمِ اعظم کہ نہاں از نظر است
عقل ہا جملہ ازاں بے خبر است
۱۸۔ الف و یک نام کہ دارد دادار
ہر یکی فائدہ یی را درکار
۱۹۔ یک ازاں داشت یکی پیغمبر
پدر مادر موسیٰ ازبر
۲۰۔ مادرِ موسیٰ عمران چو زاد
پدرِ آن نام بدختر بنہاد
۲۱۔ لیک میداشت نہاں از ہمہ کس
پدرش بود ازاں واقف و بس
۲۲۔ تا بفرمانِ خداوندِ جہاں
یافت عمراں شرفِ وصلتِ آں
۲۳۔ شد ازاں اسمِ مقدس آگاہ
که بود اعظم اسماءِ اللّٰه
۲۴۔ گفت یارب بصفاتِ این اسم
بحق حرمت ذاتِ ایں اسم
۲۵۔ که مرا دہ پسری بامقدار
صاحبِ معرفت و علم و وقار
۲۶۔ نبی مرسل خود ساز اورا
درھمہ بابِ تو نواز اورا
۲۷۔ داد اورا پسری ربِ جلیل
که زد او جامۂ فرعوں به نیل
۲۸۔ نوح از برکتِ ایں اسم و صفات
یافت از مہلکۂ آب نجات
۲۹۔ موسیٰ از پرتؤ این اسم به طور
یافت گفتارِ تجلی بانور
۳۰۔ عیسیٰ ایں اسم چو برخواند اموات
یافتند از اثر اسم حیات
۳۱۔ ھرچه در عالم از این اسم بپاست
زآنکه این اسم کنوز الاسماست
۳۲۔ ایں دراز نه صدف اسرار است
بے بدل چوں گُھرِ شہوار است
(این دُرے از صدفِ اسرار است
بے بدل چوں گُہرِ شہوار است
اے کہ ھستی طالبِ اسرار و رمزِ غامضات
اسمی از اسما گویم تا بیابی آشکار)
۳۳۔ وہ چه اسم است کہ بسیار کسی
نیستش برسرِ این دسترسی
۳۴۔ خاصیتھاش ندارد پایاں
عارفانند بآن دانایاں
۳۵۔ وضعِ آفاق زنیک و بدحال
زآں تواں یافت بسنج اجمال
۳۶۔ اسم خاصی است که اسرارِ جہاں
ھست در کُنزِ حروفش پنہاں
۳۷۔ کس چه داند کہ چه اسرار است ایں
خاصۂ زُمرۂ ابرار است ایں
۳۸۔ لفظِ ایں اسم چو تکرار کُنی
چوں به آدابِ وعدہ کار کُنی
(جلوہ درکار چو تکرار نمود
پردہ از سرِ ھو اللّٰه بگشود)
۳۹۔ قفل ھر کار گشائی بمُراد
گردی از فیضِ مداما دلشاد
۴۰۔ چھاردہ نفع رساند ایں اسم
اولیں آنکه گشائی تو طلسم
۴۱۔ دشمنت نیست شود چوں سیماب
بند گردد بدمیدن سیلاب
۴۲۔ گر بخوانی سرِ صدق و یقین
کشف گردد ھمه گنجِ زمین
۴۳۔ جنیان باتو مصاحب گردند
اولیا جمله به تو پیوندند
۴۴۔ جمله خلق سرافگندۂ تو
قیصرِ روم شود بندۂ تو
۴۵۔ ھمۂ خلق مطیعت گردد
کیمیا نیز نصیبت گردد
۴۶۔ ھیچ علمی بتو مشکل نشود
یکزماں حق زتو غافل نشود
۴۷۔ متصل بالبِ خنداں دلِ شاد
دین و دنیائے تو گردد آباد
۴۸۔ لیک ھرکس بطریقی دیگر
دارد از حالتِ این اسم خبر
۴۹۔ سر اسماء حروفش بتمام
نتواں گفت مُبادا که عوام
۵۰۔ مطلع گشته بداں کار کنند
خلق را بیھودہ آزار کنند
۵۱۔ امرِ خاصان نتواں گفت بعام
تا نیابد اثرش جاھل خام
۵۲۔ باشد از حُسنِ عمل اہلِ کمال
چوں بیابند از این اسم مجال
۵۳۔ نروند از پی انصاف بدر
وزبدی ھا نمایند حذر
۵۴۔ در عمل عزمِ بدی ھا نکنند
فکر در بابِ ایذا نکنند
۵۵۔ ھر کسی را دادہ ازین اسم نشاں
بطریقی که بر او گشته عیاں
۵۶۔ بوخوا گفت حق اندر تورات
در صحف خواند خدایش بخوات
۵۷۔ حنه در سورۂ انجیل بخواں
بحقیقت که ھم اینست و ھم آں
۵۸۔ خواندہ طیوم و دیگر یک قیوم
مغربی گفت کہ ھست او ھیوم
(خواندۂ حیوم دگر یک قیوم
مغربی گفتہ که ھست او طیوم)
۵۹۔ ھست مشہور عرب برجانه
عجمی گفت اورا برخانه
۶۰۔ دیلمی کرد رقم کافلنا
باز جمعی دیگرش راحلنا
۶۱۔ نجیه قومِ دگر جاھرشا
ھست و بو خانۂ دگر طاھرشا
(بخیۂ قوم دگر جاھرشا
ھست و بو خانۂ دگر جامرشا)
۶۲۔ در احادیث و روایات و خبر
ھریکی راست طریقی دگر
۶۳۔ گرچه این اسم بسی مشہور است
لیک اینجا نه چنین منظور است
۶۴۔ سال ھفتاد و یک عمرم چو رسید
فکرِ تو پردہ از این رمز کشید
۶۵۔ از ذخائر که کنوز الاسماست
بندہ این اسم برآوردم راست
۶۶۔ بھر آسانی اربابِ طلب
کردم اینکار بقانونِ ادب
۶۷۔ خواستم تاکه در این علم بکام
بنھم برقدم مردان گام
۶۸۔ لِلّٰهِ الحمد که توفیقِ احد
داد از این ھُنرم فیضِ مدد
۶۹۔ من در این علم بسی بردم رنج
تا طلسمات گشودم زین گنج
۷۰۔ سرِ این گنج گُھر بگشودم
گوھرش بین کہ عیاں بنمودم
۷۱۔ گوھر از کانِ عمل بنمودم
پردہ از چہرۂ او بگشودم
(حوریانرا ھمه بی سر و نقاب
بنمودم بر کُل احباب)
۷۲۔ مزدِ مردی که از این معدنِ خاص
گوھرش را چو بیابد بخواص
۷۳۔ عملِ خیر به بنیاد کند
از بِھَائی بدعا یاد کند
۷۴۔ غرض اینست کہ اربابِ طلب
نبرند از پئ مقصودِ تعب
۷۵۔ این قواعد چو سراسر خوانند
بہرِ ما فاتحہ ای برخوانند
۷۶۔ چوں ازیں اسم بیابند اثر
نروند از رہِ انصافِ بدر
۷۷۔ اینکہ خواھی بُوَدت عقل و عمل
تا شود مشکل از این علمت حل
(ایکہ خواھی بُوَدت علم و عمل
تا شود مُشکل از این علمت حل)
۷۸۔ گوشِ جاں باز کُن و دیدۂ دل
تاکُنم بھرِ تو حل این مُشکل
۷۹۔ گر ترا میل تقریرِ من است
برگشا گوش که وقتِ سُخن است
۸۰۔ سخنم گوھرِ گوشِ دل کُن
گوھرِ گوشِ خرد حاصل کُن
(سخنم گوہرِ گوش و دل کُن
عقدہ ھم گر خردے حاصل کُن)
۸۱۔ اگر از علمِ ولی اللّٰہی
بے تعلم سبقی میخواھی
۸۲۔ بھرِ طلاب از این نسخۂ ژرف
کاملان راست در او چند شگرف
۸۳۔ من از این طایفه دارم سبقی
خواندہ ام در برایشان ورقی
۸۴۔ در رموزات که فکرم جلی است
از عطاھای نبی و ولی است
۸۵۔ ھست در مصحف مابعد سہ میم
درمیانھائے سور در حامیم
۸۶۔ عددش باسورِ قُرآنی
متساوی است اگر میدانی
۸۷۔ ھشت حرف است بترتیب و نظام
بسطِ حرفیش چھل گشتہ تمام
۸۸۔ نقطہ اش(حرفیش)نوزدہ ازروی جمل
ھست چوں مدخل باسط بعمل
۸۹۔ اولش میم و چھارم لام است
سیمش شھرہ در این ایّام است
۹۰۔ طا بود آخر شش حرف در او
گوشِ دل باز کنی در نیکو
۹۱۔ در سه جا مصدر اسمش دال است
در سر آیه یی از انفال است
(سه و شش و پنج بدو جلوۂ ھو
پردہ برداشت بر تعظیم از او
شد ز پنجش حضرت آمادہ
و ز شش گشت جھاں آبادہ
ھا شش و واو زھا یافت قرار
آمدہ واو احد را میعار
اول و ثانیش جذرِ رابع و خامس بود
حرفِ اوسط جذر جمع اے ہوشیار
گر ازیں بیتش نفہمیدی ازیں بیتش فہم
سر نگہدار اے برادر گر بیابی زینھار
حرفِ اوسط نصف حرفِ اول است و آخر است
اوسطنیش ضغف و اول فرقدان قطب دار
آن چیست که نصف شش آں پنج بود
نصفِ دیگرش دوائے ہر رنج بود
ثلث و ربع و تو خمسِ آں را بشمار
چوں جمع کُنی کُلید ہر گنج بود)
۹۲۔ اولش ھفدہ آخر سین است
متصل در وسطِ یاسین است
۹۳۔ قلبِ او باعثِ خوشحالیھاست
فتح و نصبش ھمگی نور و ضیاست
۹۴۔ شامل کلی او دار حروف
جامع علتِ آثارِ حروف
۹۵۔ عدد بینه اش ھفتاد است
این ھم از قاعدۂ استاد است
۹۶۔ خوانم آں دل که بیابد این رمز
نکتۂ فاش رموزات بغمز
۹۷۔ اے بِہَائی چو تو این کشفِ رموز
کردی و یافتی آں نقدِ کنوز
۹۸۔ بیش از این کاشف این راز مباش
راز پنہاں کُن و غماز مباش
۹۹۔ ھرکہ اہلیّت این حالش است
بدعا حاصل از این قالش است
۱۰۰۔ دم فروبند که نا اھل شریر
نشود زین روش خاص خبیر
۱۰۱۔ من به توفیقِ خداوندِ غفور
طالبان را بنمودم دستور
۱۰۲۔ اصل و فرعش بنمودم به رموز
فاش کردم بھمه نقدِ کنوز
(باید اربابِ طلب را این فن
چوں بیابند طریقِ روشن)
۱۰۳۔ به بِہَائی ھمه از صدق و صفا
بکنند از سرِ اخلاص دعا
۱۔ اے دو عالم بیک امر از تو تمام
کائنات از تو به تنسیق و نظام
۲۔ ھرچه برخاست ازیں تسع بساط
وآنچه پیداست از ایں ھفت رباط
۳۔ ھمہ از جودِ تو دارند وجود
پیشِ ذاتت برکوع و بسجود
۴۔ چوں به ھستی ز تو در آثاریم
چشم بر لطفِ عمیمت داریم
۵۔ نزد اہلِ خرد و اہلِ عیان
حرف جیم و عددِ اوست چو جان
۶۔ یعنی اسماء حروف ار نبوَد
سر دعوات مقرر نشوَد
۷۔ اثر اسم بھر اندازہ
گر بخوانند بھر آوازِ ھوازہ
۸۔ ھیچ شک نیست کہ در اسرعِ حال
باجابت برسد بی اھمال
۹۔ گنجِ اسرارِ الٰہی حرف است
گوہرِ مخزنِ شاھی حرف است
۱۰۔ سی و شش حرف که در گفت و شُنید
کس بپایاں رموزش نرسید
۱۱۔ اثرش نامتناھی بدوام
منتفع زو چه خواص و چه عوام
۱۲۔ شارع عالم خاص جبروت
فاتح عالم ملکِ لاھوت
۱۳۔ سرِ ناسوت ازاں در خطر است
جانِ ملکوت ازاں در حذر است
۱۴۔ نطق ہر ذرہ ازاں در قال است
داند آں ھر کہ از اہلِ حال است
۱۵۔ ھرچه پیدا است در این دیرِ دوراہ
نیست بے جلوۂ اسماءِ اللّٰه
۱۶۔ بس اثرھا ست درین عالمِ خاک
که کنند اھلِ معانی ادراک
۱۷۔ اسمِ اعظم کہ نہاں از نظر است
عقل ہا جملہ ازاں بے خبر است
۱۸۔ الف و یک نام کہ دارد دادار
ہر یکی فائدہ یی را درکار
۱۹۔ یک ازاں داشت یکی پیغمبر
پدر مادر موسیٰ ازبر
۲۰۔ مادرِ موسیٰ عمران چو زاد
پدرِ آن نام بدختر بنہاد
۲۱۔ لیک میداشت نہاں از ہمہ کس
پدرش بود ازاں واقف و بس
۲۲۔ تا بفرمانِ خداوندِ جہاں
یافت عمراں شرفِ وصلتِ آں
۲۳۔ شد ازاں اسمِ مقدس آگاہ
که بود اعظم اسماءِ اللّٰه
۲۴۔ گفت یارب بصفاتِ این اسم
بحق حرمت ذاتِ ایں اسم
۲۵۔ که مرا دہ پسری بامقدار
صاحبِ معرفت و علم و وقار
۲۶۔ نبی مرسل خود ساز اورا
درھمہ بابِ تو نواز اورا
۲۷۔ داد اورا پسری ربِ جلیل
که زد او جامۂ فرعوں به نیل
۲۸۔ نوح از برکتِ ایں اسم و صفات
یافت از مہلکۂ آب نجات
۲۹۔ موسیٰ از پرتؤ این اسم به طور
یافت گفتارِ تجلی بانور
۳۰۔ عیسیٰ ایں اسم چو برخواند اموات
یافتند از اثر اسم حیات
۳۱۔ ھرچه در عالم از این اسم بپاست
زآنکه این اسم کنوز الاسماست
۳۲۔ ایں دراز نه صدف اسرار است
بے بدل چوں گُھرِ شہوار است
(این دُرے از صدفِ اسرار است
بے بدل چوں گُہرِ شہوار است
اے کہ ھستی طالبِ اسرار و رمزِ غامضات
اسمی از اسما گویم تا بیابی آشکار)
۳۳۔ وہ چه اسم است کہ بسیار کسی
نیستش برسرِ این دسترسی
۳۴۔ خاصیتھاش ندارد پایاں
عارفانند بآن دانایاں
۳۵۔ وضعِ آفاق زنیک و بدحال
زآں تواں یافت بسنج اجمال
۳۶۔ اسم خاصی است که اسرارِ جہاں
ھست در کُنزِ حروفش پنہاں
۳۷۔ کس چه داند کہ چه اسرار است ایں
خاصۂ زُمرۂ ابرار است ایں
۳۸۔ لفظِ ایں اسم چو تکرار کُنی
چوں به آدابِ وعدہ کار کُنی
(جلوہ درکار چو تکرار نمود
پردہ از سرِ ھو اللّٰه بگشود)
۳۹۔ قفل ھر کار گشائی بمُراد
گردی از فیضِ مداما دلشاد
۴۰۔ چھاردہ نفع رساند ایں اسم
اولیں آنکه گشائی تو طلسم
۴۱۔ دشمنت نیست شود چوں سیماب
بند گردد بدمیدن سیلاب
۴۲۔ گر بخوانی سرِ صدق و یقین
کشف گردد ھمه گنجِ زمین
۴۳۔ جنیان باتو مصاحب گردند
اولیا جمله به تو پیوندند
۴۴۔ جمله خلق سرافگندۂ تو
قیصرِ روم شود بندۂ تو
۴۵۔ ھمۂ خلق مطیعت گردد
کیمیا نیز نصیبت گردد
۴۶۔ ھیچ علمی بتو مشکل نشود
یکزماں حق زتو غافل نشود
۴۷۔ متصل بالبِ خنداں دلِ شاد
دین و دنیائے تو گردد آباد
۴۸۔ لیک ھرکس بطریقی دیگر
دارد از حالتِ این اسم خبر
۴۹۔ سر اسماء حروفش بتمام
نتواں گفت مُبادا که عوام
۵۰۔ مطلع گشته بداں کار کنند
خلق را بیھودہ آزار کنند
۵۱۔ امرِ خاصان نتواں گفت بعام
تا نیابد اثرش جاھل خام
۵۲۔ باشد از حُسنِ عمل اہلِ کمال
چوں بیابند از این اسم مجال
۵۳۔ نروند از پی انصاف بدر
وزبدی ھا نمایند حذر
۵۴۔ در عمل عزمِ بدی ھا نکنند
فکر در بابِ ایذا نکنند
۵۵۔ ھر کسی را دادہ ازین اسم نشاں
بطریقی که بر او گشته عیاں
۵۶۔ بوخوا گفت حق اندر تورات
در صحف خواند خدایش بخوات
۵۷۔ حنه در سورۂ انجیل بخواں
بحقیقت که ھم اینست و ھم آں
۵۸۔ خواندہ طیوم و دیگر یک قیوم
مغربی گفت کہ ھست او ھیوم
(خواندۂ حیوم دگر یک قیوم
مغربی گفتہ که ھست او طیوم)
۵۹۔ ھست مشہور عرب برجانه
عجمی گفت اورا برخانه
۶۰۔ دیلمی کرد رقم کافلنا
باز جمعی دیگرش راحلنا
۶۱۔ نجیه قومِ دگر جاھرشا
ھست و بو خانۂ دگر طاھرشا
(بخیۂ قوم دگر جاھرشا
ھست و بو خانۂ دگر جامرشا)
۶۲۔ در احادیث و روایات و خبر
ھریکی راست طریقی دگر
۶۳۔ گرچه این اسم بسی مشہور است
لیک اینجا نه چنین منظور است
۶۴۔ سال ھفتاد و یک عمرم چو رسید
فکرِ تو پردہ از این رمز کشید
۶۵۔ از ذخائر که کنوز الاسماست
بندہ این اسم برآوردم راست
۶۶۔ بھر آسانی اربابِ طلب
کردم اینکار بقانونِ ادب
۶۷۔ خواستم تاکه در این علم بکام
بنھم برقدم مردان گام
۶۸۔ لِلّٰهِ الحمد که توفیقِ احد
داد از این ھُنرم فیضِ مدد
۶۹۔ من در این علم بسی بردم رنج
تا طلسمات گشودم زین گنج
۷۰۔ سرِ این گنج گُھر بگشودم
گوھرش بین کہ عیاں بنمودم
۷۱۔ گوھر از کانِ عمل بنمودم
پردہ از چہرۂ او بگشودم
(حوریانرا ھمه بی سر و نقاب
بنمودم بر کُل احباب)
۷۲۔ مزدِ مردی که از این معدنِ خاص
گوھرش را چو بیابد بخواص
۷۳۔ عملِ خیر به بنیاد کند
از بِھَائی بدعا یاد کند
۷۴۔ غرض اینست کہ اربابِ طلب
نبرند از پئ مقصودِ تعب
۷۵۔ این قواعد چو سراسر خوانند
بہرِ ما فاتحہ ای برخوانند
۷۶۔ چوں ازیں اسم بیابند اثر
نروند از رہِ انصافِ بدر
۷۷۔ اینکہ خواھی بُوَدت عقل و عمل
تا شود مشکل از این علمت حل
(ایکہ خواھی بُوَدت علم و عمل
تا شود مُشکل از این علمت حل)
۷۸۔ گوشِ جاں باز کُن و دیدۂ دل
تاکُنم بھرِ تو حل این مُشکل
۷۹۔ گر ترا میل تقریرِ من است
برگشا گوش که وقتِ سُخن است
۸۰۔ سخنم گوھرِ گوشِ دل کُن
گوھرِ گوشِ خرد حاصل کُن
(سخنم گوہرِ گوش و دل کُن
عقدہ ھم گر خردے حاصل کُن)
۸۱۔ اگر از علمِ ولی اللّٰہی
بے تعلم سبقی میخواھی
۸۲۔ بھرِ طلاب از این نسخۂ ژرف
کاملان راست در او چند شگرف
۸۳۔ من از این طایفه دارم سبقی
خواندہ ام در برایشان ورقی
۸۴۔ در رموزات که فکرم جلی است
از عطاھای نبی و ولی است
۸۵۔ ھست در مصحف مابعد سہ میم
درمیانھائے سور در حامیم
۸۶۔ عددش باسورِ قُرآنی
متساوی است اگر میدانی
۸۷۔ ھشت حرف است بترتیب و نظام
بسطِ حرفیش چھل گشتہ تمام
۸۸۔ نقطہ اش(حرفیش)نوزدہ ازروی جمل
ھست چوں مدخل باسط بعمل
۸۹۔ اولش میم و چھارم لام است
سیمش شھرہ در این ایّام است
۹۰۔ طا بود آخر شش حرف در او
گوشِ دل باز کنی در نیکو
۹۱۔ در سه جا مصدر اسمش دال است
در سر آیه یی از انفال است
(سه و شش و پنج بدو جلوۂ ھو
پردہ برداشت بر تعظیم از او
شد ز پنجش حضرت آمادہ
و ز شش گشت جھاں آبادہ
ھا شش و واو زھا یافت قرار
آمدہ واو احد را میعار
اول و ثانیش جذرِ رابع و خامس بود
حرفِ اوسط جذر جمع اے ہوشیار
گر ازیں بیتش نفہمیدی ازیں بیتش فہم
سر نگہدار اے برادر گر بیابی زینھار
حرفِ اوسط نصف حرفِ اول است و آخر است
اوسطنیش ضغف و اول فرقدان قطب دار
آن چیست که نصف شش آں پنج بود
نصفِ دیگرش دوائے ہر رنج بود
ثلث و ربع و تو خمسِ آں را بشمار
چوں جمع کُنی کُلید ہر گنج بود)
۹۲۔ اولش ھفدہ آخر سین است
متصل در وسطِ یاسین است
۹۳۔ قلبِ او باعثِ خوشحالیھاست
فتح و نصبش ھمگی نور و ضیاست
۹۴۔ شامل کلی او دار حروف
جامع علتِ آثارِ حروف
۹۵۔ عدد بینه اش ھفتاد است
این ھم از قاعدۂ استاد است
۹۶۔ خوانم آں دل که بیابد این رمز
نکتۂ فاش رموزات بغمز
۹۷۔ اے بِہَائی چو تو این کشفِ رموز
کردی و یافتی آں نقدِ کنوز
۹۸۔ بیش از این کاشف این راز مباش
راز پنہاں کُن و غماز مباش
۹۹۔ ھرکہ اہلیّت این حالش است
بدعا حاصل از این قالش است
۱۰۰۔ دم فروبند که نا اھل شریر
نشود زین روش خاص خبیر
۱۰۱۔ من به توفیقِ خداوندِ غفور
طالبان را بنمودم دستور
۱۰۲۔ اصل و فرعش بنمودم به رموز
فاش کردم بھمه نقدِ کنوز
(باید اربابِ طلب را این فن
چوں بیابند طریقِ روشن)
۱۰۳۔ به بِہَائی ھمه از صدق و صفا
بکنند از سرِ اخلاص دعا