علمِ عروض - بحر سریع

تفسیر

محفلین
<table cellspacing="0" cellpadding="4" border="1" width="95%"><tr><th align="center" valign="center" colspan="5"> سبق نمبر 17 </th> </tr><tr><td align="center" width="15%"> اسم :</td><td colspan="4"> بحرسریع</td></tr><tr><td align="center">خصوصات :</td><td colspan="4"> یہ بحر اصل میں مثمن ہے مگر اردو میں مسدس ہی مستحمل ہے</td></tr><td align="center">مزاحف؛ </td><td colspan="4">1 - مسدس مطوی مکسوف 2 - مسدس مطوی موقوف 3 - مسدس مطوی مقطوع مجدوع 4 - مسدس مطوی مقطُو ع منحور 5 - مسدس مخبون مکسوف</td><tr><td></td><td align="center" width="6%"> نمبر</td><td align="center">اسم</td><td align="center"> ارکان </td><td align="center">تعداد تکرار ارکان</td></tr><tr><td></td><td align="center">1</td><td> مسدس مطوی مکسوف</td><td>مفتعِلن مفتعِلن فاعِلُن</td><td> دو بار ( ایک بار مصرعے ) </td></tr><tr><td></td><td align="center">2</td><td> مسدس مطوی موقوف</td><td> مفتعِلن مفتعِلن فاعِلان</td><td> دو بار ( ایک بار مصرعے ) </td></tr><tr><td></td><td align="center">3</td><td> مسدس مطوی مقطُوع مجدوع</td><td>مفتعِلن مفعولن فاعِ </td><td> دو بار ( ایک بار مصرعے ) </td></tr><tr><td></td><td align="center">4</td><td> مسدس مطوی مقطُوع منحور</td><td> مفتعِلں مفعولن فع</td><td>دو بار ( ایک بار مصرعے ) </td><tr><tr><td></td><td align="center">5</td><td> مسدس مخبون مکسوف</td><td> مُستَفعِلُن مُستَفعِلُن فعولن</td><td>دو بار ( ایک بار مصرعے ) </td></tr></table><table cellspacing="0" cellpadding="4" border="1" width="95%"><tr><td align="center" width="15%"> مفتعِلن</td><td align="center"> فاعِلان</td><td align="center"> مفعولن</td><td align="center"> مُستَفعِلُن</td><td align="center"> فعولن</td> <td align="center"> فاعِلُن</td><td align="center"> فاع</td><td align="center"> فع </td></tr><tr><td align="center"> متحرک، ساکن محترک محترک محترک ساکن </td><td align="center">متحرک ، ساکن متحرک، متحرک، ساکن </td><td align="center"> متحرک، ساکن متحرک ، ساکن متحرک ، ساکن-</td><td align="center">متحرک ، ساکن متحرک ، ساکن متحرک ، متحرک ، ساکن </td><td align="center">متحرک، متحرک، ساکن محترک ، ساکن</td><td align="center"> محترک، ساکن متحرک، متحرک ، ساکن</td><td align="center"> متحرک، ساکن، ساکن </td><td align="center">متحرک ، ساکن</td></tr><tr><td align="center"> سبب خفیف سبب ثقیل سبب خفیف </td><td align="center"> سبب خفیف وتد مجموع </td><td align="center"> سبب خفیف سبب خفیف سبب خفیف </td><td align="center"> سبب خفیف سبب خفیف وتد مجموع </td> <td align="center"> وتد مجموع سبب خفیف </td><td align="center"> سبب خفیف وتد مجموع </td><td align="center"> سبب سبب</td><td align="center">سبب سبب</td></tr></table><table cellspacing="0" cellpadding="4" border="1" width="95%"><tr><th align="center" valign="center" colspan="21"> مثال - مسدس مطوی مکسوف</th></tr><tr><td align="center"> رکن </td><td align="center" colspan="4">muf - ta - i - lun</td><td align="center" colspan="4">muf - ta - i - lun</td><td align="center" colspan="3">faa - i - lun</td></tr><tr><td align="center"> بحر سریع</td><td align="center" colspan="4"> مفتعِلن </td><td align="center" colspan="4"> مفتعِلن</td><td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن</td></tr><tr><td align="center"> وزن </td><td align="center">2</td><td align="center">1</td><td align="center">1</td>
<td align="center">2</td><td align="center">2</td><td align="center">1</td><td align="center">1</td><td align="center">2</td><td align="center">2</td><td align="center">1</td><td align="center">2</td> </tr></table
<table cellspacing="0" cellpadding="4" border="1" width="95%">
<tr><td align="center">مصرعہ نمبر1</td><td>مشک ختن زلف کو میں نے کہا</td></tr><tr><td align="center"> مصرعہ نمبر 2</td><td>مجھ سے یہ کارخطا ہوگیا</td></tr></table> <table cellspacing="0" cellpadding="4" border="1" width="95%"> <tr><td align="center">بحر سریع </td><td align="center" colspan="4"> مفتعِلن </td><td align="center" colspan="4"> مفتعِلن</td><td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن</td></tr><tr><td align="center"> مصرعہ نمبر1</td><td colspan="4" align="center"> ش کِ ختن</td><td colspan="4" align="center"> زل ف ک مے</td><td colspan="3" align="center">نے کہا</td>
</tr><tr><td align="center"> مصرعہ نمبر 1</td><td colspan="4" align="center"> مج س ے اک</td><td colspan="4" align="center"> کا رخطا</td><td colspan="3" align="center">ہوگیا </td></tr><tr><td align="center"> وزن </td><td align="center">2</td><td align="center">1</td><td align="center">1</td><td align="center">2</td><td align="center">2</td><td align="center">1</td>
<td align="center">1</td><td align="center">2</td><td align="center">2</td><td align="center">1</td><td align="center">2</td> </tr></table>َ<table cellspacing="0" cellpadding="4" border="1" width="95%"><tr>1۔ میں نے ایک شعر کی تختی کردی ہے۔ اب باقی شعروں کی اس مثال کے مطابق بحرکامل میں تختی کریں۔ <tr>َ<tr><th align="center" valign="center" colspan="33">مشق</th> </tr><tr><td align="center">رکن</td><td align="center" colspan="4"> مفتعِلن </td><td align="center" colspan="4"> مفتعِلن</td><td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن</td><td align="center" colspan="4"> مفتعِلن </td><td align="center" colspan="4"> مفتعِلن</td><td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن</td></tr><tr><td align="center"> وزن </td><td align="center">2</td><td align="center">1</td><td align="center">1</td><td align="center">2</td><td align="center">2</td><td align="center">1</td><td align="center">1</td><td align="center">2</td><td align="center">2</td><td align="center">1</td><td align="center">2</td><td align="center">2</td><td align="center">1</td><td align="center">1</td><td align="center">2</td><td align="center">2</td><td align="center">1</td><td align="center">1</td><td align="center">2</td><td align="center">2</td><td align="center">1</td><td align="center">2</td> </tr> <tr><td align="center">1</td><td colspan="11" align="center">بعد میں</td><td colspan="11" align="center"> بعد میں</td> </tr><tr> <td align="center">.</td><td colspan="4" align="center">1</td><td colspan="4" align="center">2</td> <td colspan="3" align="center">3</td><td colspan="4" align="center">1</td><td colspan="4" align="center">2</td><td colspan="3" align="center">3</td></tr> <tr> <td align="center">2</td> <td colspan="11" align="center">بعد میں</td> <td colspan="11" align="center">بعد میں</td></tr> <tr><td align="center">.</td> <td colspan="4" align="center">۔</td> <td colspan="4" align="center">۔</td><td colspan="4" align="center">۔</td> <td colspan="4" align="center">۔</td> <td colspan="3" align="center">۔</td> <td colspan="3" align="center">۔</td></tr><tr><td align="center">3</td> <td colspan="11" align="center">بعد میں</td> <td colspan="11" align="center">بعد میں</td> </tr> <tr><td align="center">.</td> <td colspan="4" align="center">۔</td><td colspan="4" align="center">۔</td> <td colspan="4" align="center">۔</td> <td colspan="4" align="center">۔</td> <td colspan="3" align="center">۔</td><td colspan="3" align="center">۔</td></tr><tr><td align="center">3</td> <td colspan="11" align="center">بعد میں</td><td colspan="11" align="center">بعد میں</td></tr><tr><td align="center">.</td> <td colspan="4" align="center">۔</td><td colspan="4" align="center">۔</td><td colspan="4" align="center">۔</td> <td colspan="4" align="center">۔</td> <td colspan="3" align="center">۔</td><td colspan="3" align="center">۔</td> </tr><tr><td colspan="33">. </td></tr><tr><td align="center"> وزن </td><td align="center">2</td><td align="center">1</td><td align="center">1</td><td align="center">2</td><td align="center">2</td>
<td align="center">1</td><td align="center">1</td><td align="center">2</td><td align="center">2</td><td align="center">1</td>
<td align="center">2</td><td align="center">2</td><td align="center">1</td><td align="center">1</td><td align="center">2</td><td align="center">2</td><td align="center">1</td><td align="center">1</td><td align="center">2</td><td align="center">2</td><td align="center">1</td><td align="center">2</td> </tr><tr><td align="center">رکن</td><td align="center" colspan="4"> مفتعِلن </td><td align="center" colspan="4"> مفتعِلن</td><td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن</td><td align="center" colspan="4"> مفتعِلن </td><td align="center" colspan="4"> مفتعِلن</td><td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن</td></tr></table><table cellspacing="0" cellpadding="4" border="0" width="95%">َِ<tr><td align="center"></td><td align="center"> 17 - بحر سریع </td><td align="center"></td></tr>َِ<tr><td align="center"> 16 - بحرخفیف</td><td></td><td></td><td align="center"> 18 - بحر محبتث </td><td></td></tr>َِ<tr><td></td><td align="center"> پہلا صفحہ - فہرست </td><td></td></tr></table>
 
Top