علمِ عروض - بحر خفیف

تفسیر

محفلین
.<table cellspacing="0" cellpadding="4" border="1" width="95%"><tr><th align="center" valign="center" colspan="5">سبق نمبر 16</th></tr><tr><td align="center"> اسم </td><td colspan="4"> بحرِخفیف </td></tr><tr><td align="center">خصوصات </td><td colspan="4"> یہ بحر مثمن الاصل ہے ۔ لیکن مسدس ہی میں مستعمل ہے۔ </tr><tr><td align="center"> ارکان</td><td colspan="4"> فعَلاتُن ، مستفعِلُن ، فعَلاتُن دو بار (ایک بار مصرع میں۔ </td></tr><tr><td align="center">مزاحف
</td><td align="center">نمبر</td><td align="center">اسم</td><td align="center">ارکان </td><td align="center">تعداد تکرار ارکان</td></tr><tr><td></td><td align="center">1</td><td> مسدس مخبون </td><td>فعَلاتن ، مفاعلن ، فعَلاتن </td><td>دو بار ( ایک بار مصرعے) </td></tr><tr><td></td><td align="center">2</td><td>مسدس مخبون مسبغ</td><td>فاعِلاتن ، مفاعلن ، فعلاتن</td><td>دو بار ( ایک بار مصرعے ) </td></tr><tr><td></td><td align="center">3</td><td>مسدس مخبون مقصور یا محذوف</td><td>فعَلاتن ، مفاعلن ، فعَلات یا فعَلن (بحرکت ع )</td><td> دو بار ( ایک بار مصرعے) </td></tr><td></td><td align="center">3</td><td>مسدس مخبون مقصور مشعت </td><td> فعَلاتن ، مفاعلن ، فعَلات ( بسکون ع ) </td><td> دو بار ( ایک بار مصرعے ) </td></tr></table><table cellspacing="0" cellpadding="3" border="1" width="95%"><tr><td align="center"> فَعَلاتن</td><td align="center"> مفاعلن</td><td align="center"> فَعَلاتن</td></tr><tr><td align="center"> متحرک ، متحرک متحرک ، ساکن متحرک ، ساکن </td><td align="center"> متحرک ، متحرک ، ساکن متحرک ، متحرک ،ساکن</td><td align="center"> متحرک ، متحرک متحرک ، ساکن متحرک ، ساکن </td></tr><tr><td align="center"> سبب ثقیل ، سبب خفیف ، سبب خفیف</td><td align="center"> وتد مجموع ، وتد مجموع </td><td align="center"> سبب ثقیل، سبب خفیف ، سبب خفیف</td></tr></table><table><table cellspacing="0" cellpadding="4" border="1" width="95%"><tr><th align="center" valign="center" colspan="21">مثال </th></tr><tr><td align="center"> رکن </td> <td align="center" colspan="4"> fa - I - la - tun</td> <td align="center" colspan="4"> ma - faa - I - lun</td><td align="center" colspan="4"> fa - I - la - tun</td> <td align="center" colspan="4">ma - faa - I - lun</td> </tr><tr><td align="center"> بحر خفیف</td> <td align="center" colspan="4">فعلاتن </td><td align="center" colspan="4">مفاعلن </td> <td align="center" colspan="4">فعلاتن </td> <td align="center" colspan="4"> مفاعلن</td>
</tr><tr><td align="center"> وزن </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td> </tr></table> <table cellspacing="0" cellpadding="4" border="1" width="95%"><tr><td align="center"> مصرعہ نمبر 1 </td><td> مٹ گئے عشق میں، امتحان ہوچکا</td> </tr><tr><td align="center"> مصرعہ نمبر 2 </td><td> بس ستم ہم پہ اے آسماں ہو چکا </td></tr></table> <table cellspacing="0" cellpadding="4" border="1" width="95%"><tr><td align="center">بحرخفیف</td> <td align="center" colspan="4"> فعلاتن </td> <td align="center" colspan="4"> مفَاعِلُن </td> <td align="center" colspan="4"> فعلاتن </td> <td align="center" colspan="4"> مفَاعِلُن </td></tr><tr><td align="center"> مصرعہ نمبر 1 </td><td colspan="4" align="center"> مٹ گ ئے</td><td colspan="4" align="center"> عشق ق مے</td><td colspan="4" align="center">ام ت حا</td><td colspan="4" align="center">ہو چ کا</td> </tr><tr><td align="center"> مصرعہ نمبر 2 </td><td colspan="4" align="center">بس س تم</td><td colspan="4" align="center">ہم پ اے </td><td colspan="4" align="center">اَ اس ما </td><td colspan="4" align="center">ہو چ کا</td> </tr><tr><td align="center"> وزن </td> <td align="center"> 1 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td> </tr></table>َ<table cellspacing="0" cellpadding="4" border="1" width="95%"><tr>1۔ آپ اب تختی کریں۔ بحرِخفیف فَاعِلُن- چار بار ایک مصرعے میں<tr><tr><th align="center" valign="center" colspan="25"> مشق </th> </tr><tr><td align="center"> رکن </td><td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن </td><td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن </td> <td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن </td> <td align="center" colspan="3"> فاعلن </td> <td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن </td> <td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن </td> <td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن </td> <td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن </td> </tr><tr><td colspan="25">. </td></tr><tr><td align="center"> وزن </td> <td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td> </tr> <tr><td align="center">1</td><td colspan="12" align="center"> میں تجھے دیکھ لوں تو مجھے دیکھ لے </td><td colspan="12" align="center">دیکھ نے کا مزا آج کی رات ہے</td> </tr><tr><td align="center">.</td><td colspan="3" align="center">1</td><td colspan="3" align="center">2</td><td colspan="3" align="center">3</td><td colspan="3" align="center">4</td><td colspan="3" align="center">1</td><td colspan="3" align="center">2</td><td colspan="3" align="center">3</td><td colspan="3" align="center">4</td> </tr><tr><td align="center">2</td><td colspan="12" align="center">ہاتھ کیا پہنچے گیسوئے خم دار تک</td><td colspan="12" align="center"> دور کھچنے لگا دامن یار تک</td></tr> <tr><td align="center">.</td><td colspan="3" align="center">۔</td> <td colspan="3" align="center">۔</td><td colspan="3" align="center">۔</td> <td colspan="3" align="center">۔</td><td colspan="3" align="center">۔</td><td colspan="3" align="center">۔</td><td colspan="3" align="center">۔</td><td colspan="3" align="center">۔</td> </tr><tr><td align="center">3</td> <td colspan="12" align="center"> آج بازار میں پابجو لاں چلو </td> <td colspan="14" align="center">دست افشں چلو ، مست و رقصاں چلو</td></tr><tr><td align="center">.</td><td colspan="3" align="center">۔</td> <td colspan="3" align="center">۔</td><td colspan="3" align="center">۔</td> <td colspan="3" align="center">۔</td><td colspan="3" align="center">۔</td> <td colspan="3" align="center">۔</td><td colspan="3" align="center">۔</td><td colspan="3" align="center">۔</td></tr><td align="center">4</td> <td colspan="12" align="center"> جب عرب کے چمن سے وہ نورِ خدا ہر طرف اپنا جلو دکھانے لگا </td> <td colspan="14" align="center"> کفر غارت ہوا بُت گرے ٹوٹ کر منہ پہاڑوں میں شیطان چھپانے لگا</td><tr><td align="center">.</td><td colspan="3" align="center">۔</td> <td colspan="3" align="center">۔</td><td colspan="3" align="center">۔</td> <td colspan="3" align="center">۔</td><td colspan="3" align="center">۔</td> <td colspan="3" align="center">۔</td><td colspan="3" align="center">۔</td> <td colspan="3" align="center">۔</td></tr><tr><td>. </td></tr><tr><td align="center"> وزن </td> <td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 2 </td><td align="center"> 1 </td><td align="center"> 2 </td> </tr><tr><td align="center"> رکن </td><td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن </td> <td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن </td> <td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن </td> <td align="center" colspan="3"> فاعلن </td> <td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن </td> <td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن </td> <td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن </td> <td align="center" colspan="3"> فَاعِلُن </td> </tr></table><table cellspacing="0" cellpadding="4" border="0" width="95%"><tr><td align="center" width="30%"></td><td align="center" width="30%">اختتام - سبق</td><td align="center" width="30%"></td></tr></table><table cellspacing="0" cellpadding="4" border="0" width="95%"><tr><td align="center" width="30%"></td><td align="center" width="30%"> 16 - بحرِ خفیف</td><td align="center" width="30%"></td></tr><tr><td align="center"> 15 -
بحر مُتادارک
</td><td align="center"></td><td align="center"> 17 -
بحرِ سرِیع
</td></tr><tr><td align="center"></td><td align="center"> فہرست </td><td align="center"></td></tr></table>​
 
Top