یاداں پِنڈ دیاں۔ شاعر: انور اُداس

[یوسف سلطان]

اک شہکار نظم

حالے تائیں یاد نے جومَوجاں آساں ماریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

چاؑواں نال گھروں ٹُرے پا کے نویں کپڑے
بہہ کے لاری اُتّے اسیں مامے پِنڈ اَپڑے
مِلیاں سی ہس ہس سنگتان پیاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

کھیڈیاں سی کھیڈاں اَساں سبھّے گج وج کے
جُھوٹیاں سی باغاں وچ پینگھاں اساں رج کے
کِیتیاں پڑھائیاں وچ محنتان وی بھاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

گنّے وی سی چُوپے کھاہدی چِیلو وی بنا کے
چَبیاں سی بھٹھی اُتّوں چھلیاں بھنا کے
لٹیاں سی موجاں رج پنڈ وچ ساریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]

پِنڈ وچ ویکھیا پرائمری سکول سی
بالاں نوں پڑھاؤندا جِتھے میاں مقبول سی
نالے اوہ پڑھاوے نالے گلاں دَسّے پیاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

جوٹی جوٹی ہو کے کدی ہانیاں نوں مَل کے
لُکن میٹی کھیڈ دے سی شاماں ویلے رل کے
جیہدے سرآؤندیاں سی دیندا سی اوہ واریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

گھر گھر بَجّھیاں سی کالیاں تے بُوریاں
کھاہدیاں گھیو دے وچ کُٹ کُٹ چُوریاں
مکھناں دے نال آساں کیتیاں نہاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

اُٹھ کے سویرے دُدھّیں پاندیاں مدھانیاں
چڑھے دن ڈھاندیاں سی چرخے سوانیاں
بَھتّے ویلا لے کے فیر جاندیاں وچاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]

مُوہلی نال اُکھلی چ مُونجیاں چھڑیندیاں
چھٹ کے تے فیر چائیں چَول سی بنیندیاں
ویکھیاں دوپہرے فیر دیندیاں بہاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

لَوڈھے ویلے چکّی وچ دانیاں نوں پاندیاں
فیرآٹا گُنھ کے تے روٹیاں پکاندیاں
شاماں ویلے ویکھیاں سی چوندیاں لیاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

کھرا دُدّھ پیتا سی تے لَسیاں وی پیتیاں
پِنڈ دیاں بالاں نال گلاں رج کیتیاں
لا لئیاں اوہناں نال پکیاں ای یاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

لُون لسی مرچاں سی دَوری پا کے گھوٹیاں
جیہدے نال کھاہدیاں تندوری دیاں روٹیاں
وہوا ای سواد آیا لگیاں کراریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]

کِھڑ کِھڑ ہسدیاں نِکیاں تے لمیاں
پَیلیاں چ وَڑ اساں توڑیاں سی کمیاں
کھیڈ کے تے مُڑ اساں راہواں چ کھلاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

ٹہنیاں دے اُتّے بیٹھے کاواں نوں تراہ کے
کھاہدیاں سی گوہلاں اساں بوڑھ اُتّوں لاہ کے
لگیاں سی مِٹھیاں تے کدے اوہ کراریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

پَیلی وِچُّوں نالیاں توں سِٹیاں نوں مُن کے
اک دن آبُھوسِٹّے کھاہدے اساں بُھن کے
ویکھیاں سی یاراں دیاں اساں دِلداریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

ہولھاں اساں بُھنیاں سی چُھولیاں نوں پُٹ کے
کھاہدیاں سواداں نال یاراں نال جُٹ کے
سنگتاں سی اوتھے اساں ساریاں ونگاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں​

 

[یوسف سلطان]

گھراں وچ کھیڈیاں رل کےایانیاں
کجھ اُکّا چھوٹیاں تے کجھ سی سیانیاں
گُڈیاں پٹولیاں دے نال سی شنگاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

کھیڈ کھیڈ ٹَیناں کِتے ویکھیاں میں اکیاں
کِتے رسّی ٹپدیاں کُڑیاں میں تکیاں
کِتے سی شٹاپو دیاں چلدیاں واریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

کھیڈ دیاں کوٹلہ چُھپان ویہل پا کے
رکھدیاں کوٹلے نوں پِیچھے سی لُکا کے
کئی مار کھاندیاں میں ویکھیاں وچاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

لُوڈے ویلے رل مِل سی الھڑاں جاندیاں
جھجّراں چ پانی بھر کے کُھوہواں توں لیاندیاں
ویکھیاں حیأ دے وچ ڈُوبیاں وچاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]

کدے کدے کُڑیاں سی کِکلی وی پاندیاں
چاننیاں راتاں وچ تھال سی رچاندیاں
کُجھ سی ویاہیاں اَ تے کجھ مُٹیاراں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

شادیاں تے عورتاں سی ڈھولکی وجاندیاں
خُوشی والے گیت نالے ڈھولے ٹپّےگاندیاں
ٹولیاں بنا کےتے اوہ دیندیاں سی واریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

گھبرو جوان مُنڈے ہیرے اَنمُلّ سی
کھیڈ دے کبڈی نالے ٹپدے پڑُل سی
چڑھیاں جوانی دیاں ویکھیاں خُماریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

کِتےویکھے پِنڈ وچ جَنے بِینی پھڑ دے
لان زور ہک دا اوہ جیویں ہون لڑدے
وِینیاں چُھڈان لا کے ہِمتاں اوہ ساریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]

پِنڈوں باہر ڈیرے اُتّے بڑی سوہنی تھاں سی
جِتھّے ٹھنڈی اَ تے گوڑھی پِیپلاں دی چھاں سی
اوتھے بہہ کے لاندے کئی حُقے دیاں واریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

کدے کِتے ہُندے جے معاملے دَپھیڑ دے
پرہیا بٹھا کے سی اوہ جھگڑے نبیڑ دے
کدے اوہناں وَیر دیاں کندّھاں نہ اُساریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

کماں والا بھار بابے سراں اُتّوں لا کے
کھیڈ دے سی بارہ ٹَہنی بھوئیں اُتّے واہ کے
جِتیاں سی کئیاں،کئیاں بازیاں سی ہاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

گُلی ڈنڈّا کھیڈ دے اَیانیاں نوں تکیا
گُھلدے اکھاڑے چ سیانیاں نوں تکیا
باڑی باڑا کھیڈیا تے پائیاں تَتّو تاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]

پِٹُھو گول گرم کدے یسّو پنجّا کھیڈیا
کدے رل یاراں نال باندر کِلّا کھیڈیا
رسّی پھڑ کئی واری دِتیاں سی واریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

پِڑ وچ جا کے اَ تے نالے ہانی مَل کے
کئی واری کِھدّوکھونڈی کھیڈی اساں رَل کے
پِنڈ وچ کِتے وی نہ ویکھیاں بیماریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

سارے پِنڈ وچ اسیں لاؤندے سا پھیریاں
کھیڈ دے ساں پنڈ وچ چیچو چیچ گنڈیریاں
کندھاں اُتّے حدّوں ودّھ لِیکاں اساں ماریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

چاننیاں راتاں وچ کھیڈ دے ساں مِیٹیاں
جدوں سی پھڑینڈا کوئی مار دےساں سِیٹیاں
جیہڑا سی پھڑینڈا اوہو دیندا سِیگا واریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]

اک دن ویکھے اَساں بال اِکّو جیڈ دے
گلی وچ بہہ کے سی اوہ گولی پِلّاں کھیڈ دے
ماردے نشانے کدے کر دے اوہ واریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

بال ویکھے کدھرے سی لَٹّو میں گُھماؤندے
جِت دے جو بازیاں اوہ لُڈیاں سی پاؤندے
کدے سانوں پِنڈ چ نہ ہوئیاں اَوازاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

سُوٹی اک گڈ کے سی مُنڈّے ویکھے کھیل دے
اَساں وی نشانے لائے رج کے غلیل دے
کھچ کھچ گولیاں نشانیاں تے ماریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

کدے کدے گھبرو جوان پِڑ لاؤندے
بَبا بَب کردے تے بکرے سی بلاؤندے
کھچدے اوہ رسّہ جیہناں جاناں سی سنواریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]

پِڑ وچ اَ کے اوہ طریقیوں نہ اُکدے
ویکھیامیں موڈھے تے سُہاگہ جَٹ چُکدے
چونوں پہلاں مُونہواں وچ دھاراں جیہناں ماریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

دھکّو دھکّی اک دن لے گئے سانوں وَل کے
کھیڈیا سی گھتکا وی یاراں نال رَل کے
یاراں فیر واہوا سانوں چوٹاں شوٹاں ماریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

جا کے تے جھلار اُتّے ماما جی نوں کہہ کے
ہُونٹے اساں لِتّے فیرگادھی اُتے بہہ کے
شاماں تک پانی نال پیچیاں کیاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

بُوٹیاں تے چڑھے اَسیں پَوڑی لائی جوڑ کے
باغے اساں مِٹھّے مِٹھّے پھل کھاہدے توڑ کے
اَجے تائیں بُھلّے نہیں اوہ گلاّں اَسیں پیاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]

باغاں وچ پکھواں دے سُنے مِٹّھے بول سی
رُکّھاں اُتّے کاں ویکھے کر دے کلول سی
ٹہنیاں تے لیندے ویکھے نِکیاں اُڈاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

کُھوہ اُتّے ڈھگےجُتّے پاندے ویکھے جَھلّیاں
گلاں وچ سوہندیاں سی وج دیاں ٹلّیاں
دِلاں تائیں ٹُمبدیاں واجاں من ٹھاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

ویکھیاں سی پَیلیاں چ فصلاں سُہاندیاں
ٹھندیاں ہواواں گیت خوشیاں دے گاندیاں
مانیاں سی چھاواں،دُھپے مجھیاں وی چاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

واڈھیاں نے پَیلیاں چ کنکاں سی وَڈّھیاں
ڈھول اُتّے نچ رِیجھاں دل دیاں کڈھیاں
گاہ کے فِر کنکاں سی ڈھیڑ لائے ہاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]

ہل واہ کےپَیلیاں چ سینے چوڑے تن دے
مار کے سُہاگہ فیر ڈھیلیاں نوں بھن دے
مُونجھی دیاں کرن کدّو مار کے تیاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

دُوروں دُوروں روزی سی کماؤنے لئی آؤندے
پَیلیاں چ ویکھے لابے،لاباں اَساں لاؤندے
ڈِھڈ دے لئی کر دے سی محنتاں اوہ بھاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

مُونجھی پہلوں وَڈھ پُولے بنھ کے تے چھنڈ کے
ویکھے فیر پُولیاں نوں وَٹڑی تے پھنڈ کے
ویکھیاں سی لوکاں وچ ہمتاں میں بھاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

ہَل ویکھے چلدے تے ویکھیاں جھلاراں سی
ہر پاسے پِنڈ وچ لگیاں بہاراں سی
نہر وچ لائیاں اساں رج رج تاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]

وَڈھ کے کماد تائیں آگ پہلوں چِھل دے
چُوپ چُوپ گنّے سارے چأ لاہے دل دے
مَن وچ رِیجھاں لئیاں اُچیاں اُڈاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

پِیڑ دے سی گنے فیر ویلنے چ لا کے
رکھدے سی رَہو فیر بھانڈیاں چ پا کے
ویکھے جٹ گُڑ دیاں کر دے تیاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

چُنبھے تے کڑاہا رکھ ہیٹھاں مچ لاؤندے
ویکھیا میں رَہو نوں کڑاہے وچ پاؤندے
کاڑھ کاڑھ لاندے فیر مَیلاں اُتّوں ساریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

چنگی طرح کاڑھ دے تے بار بار چھکدے
ویکھے فیر پیسیاں بنا کے گنڈ رکھدے
گنڈ وچ پئیاں ہوئیاں لگدیاں پیاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]

گڈ اُتّے رکھ جَٹ پٹّھے سی لیاؤندے
کُتر بنا کے فیر ڈنگراں نوں پاؤندے
پِھٹیاں میں ویکھیاں سی جھوٹیاں لیاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

دُدّھاں نالوں چِٹی تے نہ ٹِکدی نگاہ سی
کھیتاں وچ کھڑ کھڑ ہسدی کپاہ سی
ویکھیاں چُنیندیاں میں الھڑاں تے ناریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

پِنڈ وچ کمار مٹی تائیں گو وَلاوَندا
ویکھیا سی بھانڈے فیر چک تے بناؤندا
آوی چ پکا کے فیر دیندا سی وپاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

ہل تے پنجالیاں بناندا ترکھان سی
اوس نے بنائی گھار وچ ہی دکان سی
ویکھیاں سی لکڑی تے چلدیاں آریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]

کولیاں تے بھٹّھی نوں لوہار سی بھخاؤندا
کہیّاں،رَمبے،داتری تے پھالے سی بناؤندا
ویکھیا سی چُھریاں بناندا تیز دھاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

ویکھیا جَولاہے تائیں پہلوں تانا پاؤندا
کھڈّی اُتّے فیر سوہنے کھیس اوہ بناؤندا
پاسایاں تے پاندا سُوہے رنگ دیاں دھاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

بڑا ای شریف سی شریف ہی سدیوَندا
اک پاسے بہہ کے روز جُتیاں سی سِیوَندا
کنیاں تے گوٹے تِھیں کریندا پُھلکاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

سچیاں نے گلاں اساں کولوں نہیں اُلیلیاں
پِنڈ وچ کُوہلو وی سی لایا ہویا تیلیاں
کھرا تیل ویچ دے سی نال ذمےداریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]

شاماں ویلےواگی پِنڈ وگ نوں لیاؤندے
مَجّھاں اُتے بہہ کے ویکھے ڈھولے ٹپے گاؤندے
کِنیاں سُہاندیاں سی سُراں اوہ پیاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

مَجّھاں گاواں بکرے تے کِتے بھیڈاں لیلیاں
ڈنگراں لئی بنیاں سی کُرھاں تے حویلیاں
راکھیاں لئی ویکھیاں سی بنیاں میں ڈھاراں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

ڈنگراں دا گوہیا پِنڈوں باہر لے کے جاندیاں
بِیبیاں سی پَتھ کے تے اُپلے بناندیاں
ویکھیاں میں چُلھیاں چ ڈھاندیاں وچاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

سُن میرے یارا میری اکھ دیا تاریا
پِنڈ والا میلہ وی سی ویکھیا پیاریا
ویکھیاں سی میلے دیاں رونقاں وی ساریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]

کدی کدی ویکھیا سی تخیے چ جا کے
پڑھدے سی ہیر واہوا لوکی ہیک لا کے
واہوا ای سواد دِتَا سانوں فنکاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

اِکو اگے پیش ہونا،زیر زَبر پیش نے
دسیا مقولہ سانوں بندے درویش نے
"اوہو گئیاں ماریاں جو جگ تے ہنکاریاں"
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

پنڈ وچ ہر پاسے امن وامان سی
ماڑے چنگے ساریاں دے اِکّو جہےمکان سی
میحل کِتے ویکھے تے نہ ویکھیاں اَٹاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

ویکھی اک پاسے بنی سوہنی جہی مسیت سی
مولوی دے نال ویکھی سب دی پریت سی
دَس دا سی دین دیاں گلاں اوہ پیاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]

مولوی دے کول بچے پڑھدے قرآن سی
نیکی وَل ساریاں ای لوکاں دا دھیان سی
ویکھے کِتے جھگڑے نہ چوریاں چکاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

لوک ویکھے پِنڈ چ محبتاں سی ونڈ دے
بول جیویں شہد یا سی گھولے وچ کھنڈ دے
لوکاں وچ کدھرے نہ ویکھیاں مکّاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

دُکھ سُکھ سانجھے ویکھے پِنڈ وچ سب دے
نیک تے شریف سبھے بندے ویکھے رب دے
قدراں سی پِنڈ وچ چنگیاں تے پیاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

پِنڈ وچ ساریاں دا اِنج دا وہار سی
نِکیاں تے وڈیاں وچ اَنتاں دا پیار سی
کردے سی اک دُوجے دیاں غمخواریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]

ٹُر ٹُر تھکدے ساں پِنڈ نہیں سی مُکدا
پہلوں اِس پِنڈ نوں وی راہ نہیں تُکدا
بن گئیاں سڑکاں تے چل گئیاں لاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

یاراں نال کھیڈ کے دکھ سُکھ جر کے
مُک گئیاں چُھٹیاں وی اک اک کر کے
کر لئیاں گھر آؤن واسطے تیاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

چَولاں والے آٹے وچ گھیو کھنڈ پا کے
دِتیاں سی مامی سانوں پِنیاں بنا کے
چاندی دیاں ورقاں دے نال سی شنگاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

جدوں پِنڈوں ٹُرے اسی یار ساڈے روئے سی
ساڈیاں وی اکھاں دے جزیرے گِلّے ہوئے سی
چلیاں جدائی دیاں دِلاں تے کٹاریاں
یاداں اَساں پِنڈ دیاں حالے نہیں وَساریاں

 

[یوسف سلطان]