یوسف-2
محفلین
سيپارو- 1 ... الٓ۔۔مٓ جا مضمون
1- الله جا ٻانها الله کان ئي مدد گهرندا آهن
سوره فاتحہ: الله ٻاجهاري مهربان جي نالي سان (شروع). سڀ ساراهه (خاص) جهانن جي پالڻهار الله کي جڳائي. (جو) ٻاجهارو مهربان. قيامت جي ڏينهن جو مالڪ آهي. تنهنجي ئي عبادت ڪريون ٿا ۽ توکان ئي مدد گهرون ٿا. اسان کي سڌي واٽ ڏيکار. جا انهن جي واٽ آهي، جن تي فضل ڪيو اٿئي، نه انهن جي (واٽ) جن تي (تنهنجو) ڏمر ٿيل آهي ۽ نه گمراهن جي واٽ. (سورة فاتحة.......7)2- الله جو ڪتاب ڇا آهي؟
سورة البقره: الله ٻاجهاري مهربان جي نالي سان (شروع ). الٓ۔مٓ. هيءُ ڪتاب، جنهن ۾ ڪو شڪ ڪونهي، اُنهن خداترسن کي سڌو رستو ڏيکاريندڙ آهي، جيڪي اڻ ڏٺي تي ايمان آڻيندا آهن ۽ نماز (ساري) پڙهندا آهن ۽ کين جيڪي رزق ڏنوسين تنهن مان (الله جي راهه ۾) خرچ ڪندا آهن. ۽ اُهي (اي پيغمبر) جيڪو (قرآن) توڏانهن لاٿو ويو ۽ جيڪي توکان اڳ (ٻين پيغمبرن تي) لاٿو ويو، تنهن کي مڃيندا آهن ۽ اُهي آخرت تي يقين رکندا آهن. اِهي ئي (انهيءَ) سڌي واٽ تي آهن، جا سندن پالڻهار کان (ڏسيل) آهي ۽ اِهي ئي ڇوٽڪاري وارا آهن. (سورة البقرة .......5)3- الله جي ڪتاب جو انڪار ڪندڙ
بيشڪ جن انڪار ڪيو تن تي (اي پيغمبر! تنهنجو کين ڊيڄارڻ يا نه ڊيڄارڻ هڪجهڙو آهي اُهي ايمان نه آڻيندا. الله سندن دلين تي ۽ سندن ڪنن تي مُهر هنئي آهي ۽ سندن اکين تي پردو (چڙهيل) آهي ۽ اُنهن لاءِ وڏو عذاب آهي. (البقرة .......7) 4- منافقن جي دوکيبازي
۽ ماڻهن مان ڪي (اهڙا) آهن جي چوندا آهن ته الله ۽ قيامت جي ڏينهن کي مڃيوسين ۽ حقيقت ۾ اُهي مؤمن نه آهن. (انهيءَ چوڻ ڪري پنهنجي ڀانئڻ ۾) الله ۽ مؤمنن کي دلبو ڏيندا آهن ۽ حقيقت ۾ پاڻ کان سواءِ (ٻئي ڪنهن کي) دلبو نه ڏيندا آهن ۽ نه سمجهندا آهن. سندين دلين ۾ (منافقيءَ جي) بيماري آهي پوءِ الله سندين بيماري وڌائي ۽ اُنهن لاءِ ڏکوئيندڙ عذاب آهي، انهيءَ ڪري جو (هو) ڪوڙ ڳالهائيندا آهن. ۽ جڏهن کين چئبو آهي ته ملڪ ۾ فساد نه وجهو (تڏهن) چوندا آهن ته اسين سڌاريندڙ ئي آهيون. خبردار! اهي پاڻ فسادي آهن، پر نه سمجهندا آهن. ۽ جڏهن کين چئبو آهي ته جهڙي طرح ٻين ماڻ هن ايمان آندو آهي، (تهڙيءَ طرح اوهين به) ايمان آڻيو (تڏهن) چوندا آهن ته جيئن بي سمجهن ايمان آندوآهي، تيئن ايمان آڻيون ڇا؟ خبردار! اُهي ئي بي سمجهه آهن، پر نه ڄاڻندا آهن. ۽ جڏهن مؤمنن سان ملندا آهن (تڏهن) چوندا آهن ته اسان ايمان آندو آهي ۽ جڏهن پنهنجن شيطانن (سردارن) سان اڪيلو ملندا آهن (تڏهن) چوندا آهن ته اسين (پر ۾) اوهان سان آهيون اسين (مؤمنن سان) رڳو چٿر ڪندڙ آهيون. الله انهن سان چٿر ڪندو آهي ۽ اُنهن کي، جو پنهنجيءَ گمراهيءَ ۾ حيران آهن، ڊيگهه ڏيندو آهي. اِهي اُهي آهن جن هدايت جي بدران گمراهي خريد ڪئي پوءِ سندن واپار کين فائدو نه ڏنو ۽ نڪي اُهي هدايت وارا ٿيا. سندن مثال انهيءَ جي مثال جهڙو آهي، جنهن باهه ٻاري، پوءِ جنهن مهل باهه پنهنجي آسپاس کي روشن ڪيو (تنهن مهل) الله سندن سوجهرو اُجهايو ۽ کين اونداهين ۾ ڇڏي ڏنائين جو نه ڏسن. (اهي) ٻوڙا، گونگا، انڌا آهن پوءِ اُهي نه موٽندا. يا (سندن مثال اُنهيءَ) آسماني برسات (وارن) جهڙو آهي جنهن ۾ اونداهيون ۽ گاج ۽ وڄ هجي- اُهي پنهنجيون آڱريون پنهنجن ڪنن ۾ ڪڙڪن کان موت جي ڀوَ ڪري وجهن ۽ الله ڪافرن کي گهيرو ڪندڙ آهي. وڄ سندين اکين (جي سوجهري) کي اُمالڪ کسڻ تي هجي، جڏهن به انهن لاءِ چمڪي (تڏهن) منجهس هلن ۽ جڏهن مٿن اوندهه ڪري تڏهن بيهي رهن- ۽ جيڪڏهن الله گهري ها ته سندن ٻڌڻ ۽ سندن ڏسڻ ضرور وڃائي ڇڏي ها، ڇو ته الله سڀ ڪنهن شيءِ تي وس وارو آهي. (سورة البقرة .......20)5- رب جي ٻانهپ اختيار ڪريو
اي انسانو! پنهنجي انهيءَ پالڻهار جي عبادت ڪريو جنهن اوهان کي ۽ جي اوهان کان اڳ هئا، تن کي پيدا ڪيو ته منَ اوهان ڊڄو. جنهن اوهان لاءِ زمين کي وڇاڻو بڻايو ۽ آسمان کي ڇت ۽ (مينهن جو) پاڻي آسمان کان وسايائين پوءِ ان سان (هر جنس جي) ميون منجهان اوهان لاءِ روزي پيدا ڪيائين پوءِ اوهين ڄاڻ هوندي الله سان ڪنهن کي شريڪ نه ڪريو. (سورة البقرة .......22)6- قرآن جو مثال ممڪن ناهي
۽ پنهنجي ٻانهي (محمد ﷺ) تي جيڪو (قرآن) لاٿوسون تنهن کان جيڪڏهن اوهين شڪ ۾ آهيو ته ان جهڙي ڪائي سورت بڻائي آڻيو ۽ الله کان سواءِ پنهنجا مددگار (به) سڏيو جيڪڏهن اوهين سچا آهيو. پوءِ جيڪڏهن (ائين) نه ڪندؤ ۽ ڪري به ڪڏهن نه سگهندؤ ته اُنهيءَ باهه کان ڊڄو جنهن جو ٻل ماڻهو ۽ پهڻ آهن- اُها نه مڃيندڙن لاءِ تيار ڪئي وئي آهي. (سورة البقرة .......24)7- قرآن جي عامل کي جنت جي خوشخبري
۽ جن ايمان آندو ۽ چڱا ڪم ڪيا، تن کي (هيءَ) خوشخبري ڏي ته اُنهن لاءِ بهشت آهن جن جي هيٺان نهرون پيون وهن- جڏهن ڪڏهن ان مان ڪوبه ميوو کاڄ لاءِ ڏنو پيوويندن (تنهن مهل) پيا چوندا ته هيءُ (ميو) اُهو آهي جو اڳ اسان کي ڏنو ويو هو ۽ اُهو (شڪل ۾) هڪ جهڙو (پيو) ڏبن ۽ انهن لاءِ منجهس پاڪ زالون آهن ۽ اهي منجهس سدائين رهڻ وارا آهن.(سورة البقرة .......25)
8- الله مثالَ ڇو پيش ڪري ٿو
الله مڇر ۽ اُن کان وڌيڪ (هيڻيءَ) جي مثال ڏيڻ کان حياء نه ڪندو آهي، پوءِ جن ايمان آندو آهي، سي (پڪ) ڄاڻندا آهن ته اُهو سندن پالڻهار وٽان (آيل) سچ آهي ۽ جن انڪار ڪيو، سي چوندا آهن ته هن مثال ڏيڻ مان الله جو ڇا مطلب آهي؟ (الله) ان سببان گهڻن کي ڀُلائيندو آهي ۽ اُن سببان گهڻن کي سڌو رستو ڏيکاريندو آهي ۽ ان سان اهڙن بي دينن کان سواءِ (ٻئي ڪنهن کي) نه ڀُلائيندو آهي. جيڪي الله جو انجام اُن جي پڪي ڪرڻ کان پوءِ ڀڃندا آهن ۽ الله جن (ڪمن) جي ڳنڍڻ جو حڪم ڪيو آهي، تن کي ڇنندا آهن ۽ ملڪ ۾ فساد وجهندا آهن، اُهي ئي گهاٽي وارا آهن. (سورة البقرة .......27)9- الله ٻيهر زندگي عطا ڪندو
اوهين هن هوندي به الله کي ڪهڙيءَ طرح نه ٿا مڃيو، جو بي ساها هيؤ پوءِ اوهان کي جيئرو ڪيائين، وري اوهان کي ماريندو وري اوهان کي جياريندو وري ڏانهس موٽايا ويندؤ. اُهو (الله) آهي جنهن توهان (جي فائدي) لاءِ جيڪي (شيون) زمين ۾ آهن، سي مڙيئي پيدا ڪيون، وري آسمان ڏانهن متوجهه ٿيو پوءِ انهن کي ست آسمان ڪري برابر بيهاريائين ۽ اُهو (الله) سڀ ڪنهن شيءِ کي ڄاڻندڙ آهي. (سورة البقرة .......29)10- آدمؑ جي پيدائش تي ملائڪن
جو اعتراض
۽ (اي پيغمبر!) جڏهن تنهنجي پالڻهار ملائڪن کي چيو ته آءٌ زمين ۾ هڪ نائب مقرر ڪرڻ وارو آهيان. (تڏهن) چيائون ته (تون) منجهس اهڙي کي ڇوٿو پيدا ڪرين؟ جو منجهس فساد ڪندو ۽ (ناحق) رت هاريندو ۽ اسين تنهنجي ساراهه سان (سندءِ) پاڪائي واکاڻيون ٿا ۽ توکي پاڪ ڪري مڃيون ٿا، فرمايائين ته جيڪي توهان نه ڄاڻندا آهيو، سو آءٌ ڄاڻندو آهيان. ۽ (الله) آدم کي سڀئي نالا سيکاريا، وري اُهي (پڇا لاءِ) ملائڪن جي آڏو ڪيائين، پوءِ فرمايائين ته جيڪڏهن سچا آهيو ته هنن جا نالا ڏسيوم. چيائون ته تون پاڪ آهين جيڪي اسان کي ڄاڻايو اٿئي، تنهن کان سواءِ اسان کي (ٻي) ڪا خبر نه آهي، ڇو ته تون ئي ڄاڻندڙ حڪمت وارو آهين. (الله) چيو ته اي آدم! انهن جا نالا کين ڏس پوءِ جڏهن کين انهن جا نالا ڏسيائين (تڏهن الله) چيو ته اوهان کي نه چيو هوم ڇا؟ ته آءٌ ئي آسمانن ۽ زمين جو ڳجهه ڄاڻندو آهيان ۽ جيڪي ظاهر ڪريو ٿا ۽ جيڪي لڪايو ٿا، سو به ڄاڻندو آهيان. ۽ (اي پيغمبر!) جڏهن ملائڪن کي چيوسون ته آدم کي سجدو ڪريو تڏهن شطان ڌاران (ٻين) سجدو ڪيو. هن انڪار ڪيو ۽ هٺ ڪيائين ۽ ڪافرن مان ٿيو. (سورة البقرة .......34)11- بهشت مان آدمؑ جو نڪرڻ
۽ چيوسون ته اي آدم! تون ۽ تنهنجي زال بهشت ۾ رهو ۽ جتان وڻيوَ تتان مزي سان کائو ۽ هن وڻ کي ويجها نه وڃجو نه ته ظالمن مان (شمار) ٿيندؤ. پوءِ شيطان اُتاهون اُنهن کي ٿيڙيو پوءِ جنهن (مزي) ۾ هئا،تنهن مان کين (ٻاهر) ڪڍيائين ۽ چيوسون ته (بهشت مان) نڪري هيٺ ٿيو اوهين هڪ ٻئي جا ويري آهيو ۽ اوهان لاءِ ڪنهن وقت تائين زمين ۾ رهڻ جو هنڌ ۽ گذارڻ جو) سامان (ٺهرايل) آهي. پوءِ آدم پنهنجي پالڻهار وٽان ڪي لفظ سکيا پوءِ (الله) مٿس ٻاجهه ڪئي، ڇو ته اُهوئي معافي ڏيندڙ مهربان آهي. چيوسون ته منجهانئس سڀ لهي هيٺ ٿيو. پوءِ جڏهن مون وٽان اوهان وٽ ڪا هدايت اچي تڏهن جيڪي منهنجيءَ هدايت تي هلندا تن کي ڪو ڀؤ ڪونهي ۽ نڪي اُهي غمگين ٿيندا. ۽ جن نه مڃيو ۽ اسان جي آيتن کي ڪوڙو ڄاتو، سي دوزخي آهن. اُهي منجهس سدائين رهڻ وارا آهن. (سورة البقرة .......39)12- بني اسرائيل کي الله جو خطاب
اي اسرائيل جو اولاد! اُهي منهنجا ڳڻ ياد ڪريو جيڪي مون توهان تي ڪيا ۽ منهنجو انجام پاڙيو ته آءٌ (به) اوهان جو انجام پاڙيان ۽ رڳو مون کان ڊپ رکو. ۽ (اي بني اسرائيلؤ!) جيڪي اوهان وٽ آهي (يعني توريت) تنهن کي سچ ڪندڙ جيڪو (قرآن محمدﷺ تي) لاٿم تنهن کي مڃيو ۽ ان جا پهريان منڪر نه ٿيو ۽ منهنجين آيتن کي (دنيا جي) ٿوري ملهه سان نه وڪڻو ۽ رڳو مون کان ڊڄو. ۽ سچ کي ڪوڙ سان نه ملايو ۽ نڪي اوهين ڄاڻ هوندي به سچ لڪايو. ۽ نماز پڙهو ۽ زڪواة ڏيو ۽ رڪوع ڪندڙن سان گڏجي رڪوع ڪريو. ماڻهن کي چڱائيءَ جو حڪم ڪريو ٿا؟ ۽ پاڻ کي وساريوٿا. هن هوندي به جو توهين ڪتاب پڙهو ٿا پوءِ ڇونه ٿا سمجهو؟ ۽ صبر ۽ نماز سان سهارو وٺو ۽ اها اُنهن عاجزي ڪندڙن کان سواءِ ٻين کي ضرور ڏکي (لڳندي) آهي. جيڪي پڪ ڀانئيندا آهن ته اُهي پنهنجي پالڻهار کي ملڻ وارا آهن ۽ اُهي ڏانهس موٽڻ وارا آهن. (سورة البقرة .......46)