فارسی شاعری علامہ اقبال کی نظم 'عرفی' کا منظوم فارسی ترجمہ

حسان خان

لائبریرین
ز تخییلِ خودش عرفی بنا کرده‌ست ایوانی
که قربان باد بر آن قصرِ سینا کاخِ فارابی
رقم زد بر فضای عشق تحریری که از فیضش
برون آیند از دل تا به دیده اشکِ عنّابی
به پیشِ تربتش روزی چنان شکوه‌کنان گفتم
ندارد عالم اکنون آن همه اسباب بی‌تابی
مزاجِ اهلِ عالم شد متغیر به آن طوری
که از این خاک‌دان بیرون شد آن اندازِ سیمابی
فغانِ نیم‌شب از شاعران باشد کدورت‌زا
نداند چشمِ اهلِ انجمن چون لطفِ بی‌خوابی
بر ایشان شعلهٔ فریاد کَی ظلمت‌ربا باشد
که هنگامِ سحر راضی نباشند از فلک‌تابی
صدا آمد ز تربت "شکوهٔ اهلِ جهان کم گو"
"نوا را تلخ‌تر می‌زن چو ذوقِ نغمه کم یابی
حدی را تیز‌تر می‌خوان چو محمل را گران بینی"


(دکتر محمد ولی‌الحق)
 
آخری تدوین:

حسان خان

لائبریرین
ایک اور جگہ مجھے دکتر ولی الحق انصاری کے نام سے یہ مندرجۂ ذیل نظم نظر آئی ہے، جس میں چند اشعار اوپر درج کردہ نظم سے مختلف ہیں۔

ز فکرِ خویش عرفی ساخت ایوانی که بر شانش
شود قربان حیرت‌خانهٔ سینا و فارابی
رقم زد بر فضای عشق تحریری که از فیضش
برون آیند از دل تا به دیده اشکِ عنابی
دلم روزی به پیشِ تربتش زانسان گله کرده
"ندارد عالم اکنون آن همه اسبابِ بی‌تابی
مزاج اهلِ عالم را چنین تغییر پیش آمد
که از این خاک‌دان رخصت شد آن اندازِ سیمابی
فغانِ نیم‌شب از شاعران باشد وبال جان
چو اهلِ بزم آگه نیستند از لطفِ بی‌خوابی
بر ایشان شعلهٔ فریاد کَی ظلمت‌ربا باشد
که هنگامِ سحر راضی نباشند از فلک‌تابی"
صدا آمد ز تربت: "شکوهٔ اهلِ جهان کم گو"
"نوا را تلخ‌تر می‌زن چو ذوقِ نغمه کم یابی
حدی را تیزتر می‌خوان چو محمل را گران بینی"


(دکتر ولی‌الحق انصاری)
 

حسان خان

لائبریرین
اصل اردو نظم:

محل ایسا کیا تعمیر عُرفی کے تخیل نے
تصدق جس پہ حیرت خانۂ سینا و فارابی
فضائے عشق پر تحریر کی اُس نے نوا ایسی
میسر جس سے ہیں آنکھوں کو اب تک اشکِ عنّابی
مرے دل نے یہ اک دن اُس کی تربت سے شکایت کی
نہیں ہنگامۂ عالم میں اب سامانِ بے تابی
مزاجِ اہلِ عالم میں تغیر آ گیا ایسا
کہ رخصت ہو گئی دنیا سے کیفیت وہ سیمابی
فغانِ نیم شب شاعر کی بارِ گوش ہوتی ہے
نہ ہو جب چشمِ محفل آشنائے لطفِ بے خوابی
کسی کا شعلۂ فریاد ہو ظلمت رُبا کیوں کر؟
گراں ہے شب پرستوں پر سحر کی آسماں تابی
صدا تربت سے آئی "شکوۂ اہلِ جہاں کم گو
نوا را تلخ تر می زن چو ذوقِ نغمہ کم یابی
حُدی را تیز تر می خواں چو محمل را گراں بینی"

(علامہ اقبال)
 
Top