متفرق ترکی ابیات و اشعار

حسان خان

حسان خان

لائبریرین
سرزمینِ کربلا کی سِتائش میں کہی گئی ایک بیت:
ای خاکِ مُقدّس، محرابِ عبادت
زهرا سنه اۏغلون تاپشېردې امانت
(عبّاس‌قُلی یحیَوی تاج‌الشُّعَرایِ اردَبیلی)
اے خاکِ مُقدّس! اے محرابِ عبادت! زہرا نے اپنا پِسر تم کو امانتاً سُپُرد کیا۔

Ey xaki-müqəddəs, mehrabi-ibadət
Zəhra sənə oğlun tapşırdı əmanət
 
آخری تدوین:
حسان خان

حسان خان

لائبریرین
(مصرع)
شِكسته شیشهٔ قلبیمی ائتدی بو قصّه
(عبّاس‌قُلی یحیَوی تاج‌الشُّعَرایِ اردَبیلی)
اسِ قِصّے نے میرے شیشۂ دل کو شِکستہ کر دیا۔

Şikəstə şiseyi-qəlbimi etdi bu qissə
 
حسان خان

حسان خان

لائبریرین
(مصرع)
گۆل بۏغازېن‌دان آخان آل قانه قوربانام، حۆسئین
(عبّاس‌قُلی یحیَوی تاج‌الشُّعَرایِ اردَبیلی)
اے حُسین! میں آپ کے گُل [جیسے] حَلق سے بہہ رہے سُرخ خون پر قُربان ہوں۔

Gül boğazından axan al qanə qurbanam, Hüseyn
 
حسان خان

حسان خان

لائبریرین
حضرتِ عبّاس بن علی کے برائے لِکھی گئی ایک بیت:
چاره ایسته دردیوه صاحب‌سخا عبّاس‌دان
گؤز یاشېن‌لا یاز عریضه آل دوا عبّاس‌دان
(عبّاس‌قُلی یحیَوی تاج‌الشُّعَرایِ اردَبیلی)
اپنے درد کا چارہ صاحبِ سخاوت عبّاس سے چاہو۔۔۔ اپنے اشکوں سے عریضہ لِکھو، اور عبّاس سے دوا لے لو۔

Çarə istə dərdivə sahibsəxa Əbbasdan
Göz yaşınla yaz ərizə al dəva Əbbasdan
 
حسان خان

حسان خان

لائبریرین
دۆشدۆ یاران باشېما سَودایِ عشق
آلدې ال‌دن صبریمی غَوغایِ عشق
(قُمری دربندی)
اے یارو! میرے سر کے اندر جُنونِ عشق چلا آیا۔۔۔ عشق کے شور و غَوغا نے [میرے] دست سے میرا صبر لے لیا۔

Düşdü yaran başıma sövdayi-eşq
Aldı əldən səbrimi qövğayi-eşq
 
حسان خان

حسان خان

لائبریرین
انسان ایله‌ن بهایِم ایچین‌ده نه فرق وار
باش‌دا اگر هوایِ رُخِ دل‌بر اۏلماسا
(قُمری دربندی)
اگر سر میں چہرۂ دلبر کی آرزو نہ ہو تو انسان اور چَوپایوں کے درمیان کیا فرق؟

İnsan ilən bəhayim içində nə fərq var
Başda əgər həvayi-rüxi-dilbər olmasa
 
حسان خان

حسان خان

لائبریرین
فیکریم بودور کی جانېمې قوربان ائده‌م سنه
گؤسته‌ر اۏ گۆل جمالېنې آل نقدِ جان، گؤزه‌ل
(محمد حنیفه‌نژاد «حنیف»)
میری فِکر یہ ہے کہ میں اپنی جان کو تم پر قُربان کر دوں۔۔۔ اے زیبا! اپنا وہ گُل [جیسا] جمال دِکھاؤ، اور نقدِ جان لے لو!

Fikrim budur ki canımı qurban edəm sənə
Göstər o gül cəmalını al nəqdi-can, gözəl

مأخذ
 
حسان خان

حسان خان

لائبریرین
مکتبِ عشق ایچره تحصیل ائتمیشه‌م درسِ جُنون
مسندِ حِکمت‌ده مبهوت ائیله‌ره‌م لُقمانې من
(محمد حنیفه‌نژاد «حنیف»)
میں نے مکتبِ عشق کے اندر درسِ جُنون کی تحصیل کی ہے۔۔۔ میں مسندِ حِکمت میں/پر «لُقمان» کو [بھی] حیرت‌زدہ و مبہوت کر دوں گا۔

Məktəbi-eşq içrə təhsil etmişəm dərsi-cünun
Məsnədi-hikmətdə məbhut eylərəm Loğmanı mən
 
آخری تدوین:
حسان خان

حسان خان

لائبریرین
ای خطایی آفرین قېلماق گره‌ک اِدراکېنا
بؤیله تر سؤزلر مگر کیم سعدیِ شیراز ائده‌ر
(شاه اسماعیل صفوی 'خطایی')
اے «خطائی»! تمہاری قُوّتِ ادراک و درکِ شعر پر آفرین کرنا لازم ہے۔۔۔ ایسے تر و تازہ سُخن فقط «سعدیِ شیراز» [ہی] کرتا (کہہ سکتا) ہے۔

Ey Xətayi, afərin qılmaq gərək idrakına,
Böylə tər sözlər məgər kim, Sə’diyi-Şiraz edər.
 
حسان خان

حسان خان

لائبریرین
ملالۆم مُبتلایِ زُلفِ جانان اۏلمایان بیلمه‌ز
بنۆم حالۆم اسیرِ کافرستان اۏلمایان بیلمه‌ز
(شیخ‌الاسلام یحییٰ)
میرا ملال وہ شخص نہیں جانے گا کہ جو زُلفِ جاناں کا مُبتلا نہ ہو۔۔۔ میرا حال وہ شخص نہیں جانے گا کہ جو اسیرِ کافرستان نہ ہو۔

Melâlüm mübtelâ-yı zülf-i cânân olmayan bilmez
Benüm hâlüm esîr-i kâfiristân olmayan bilmez
 
حسان خان

حسان خان

لائبریرین
شۏل قدر چکدۆم بلایِ هجری کیم
صبرِ ایّوب ایتدی تحسین الغیاث
(نجاتی بیگ)
میں نے اِس قدر بلائے ہجر کھینچی کہ [حتّیٰ] صبرِ ایّوب نے [بھی] تحسین کی۔۔۔ فریاد!

Şol ḳadar çekdüm belā·yi hecri kim
Ṣabr·ı Eyyūb itdi taḥsīn el-ġıyās̲
 
حسان خان

حسان خان

لائبریرین
گُل فراقې چۏخ چتین‌دۆر بُلبُلِ شوریده‌یه
صرصرِ غم‌دن خزان اۏلموش بهارېم آغلارام
(قُمری دربندی)
بُلبُلِ شوریدہ کے لیے فراقِ گُل بِسیار مُشکِل ہے۔۔۔ صرصرِ غم سے میری بہار خَزاں [میں تبدیل] ہو گئی ہے۔۔۔ [لہٰذا] میں گِریہ کرتا ہوں!

Gül fəraqı çox çətindür bülbüli-şuridəyə
Sərsəri-qəmdən xəzan olmuş baharım ağlaram
 
حسان خان

حسان خان

لائبریرین
اۏلدوم قاراگۆن آیرېلالې اۏل سارې تئل‌دن
بونجا قارا گۆن‌لردی ائده‌ن رنگیمی سارې
(شهریار تبریزی)
اُس زُلفِ زرد سے جُدا ہونے کے بعد سے میں سیاہ‌روز ہو گیا۔۔۔ میرے رنگ کو زرد ایسے سیاہ ایّام نے کیا ہے۔

Oldum qaragün ayrılalı ol sarı teldən,
Bunca qara günlərdi edən rəngimi sarı.
 
حسان خان

حسان خان

لائبریرین
عاشقانېن کیمی دل‌خسته کیمی پُرسوزِ داغ
گؤرمه‌دیم دارُالشِّفایِ عشق‌ده بیر فردی ساغ
(حشمت)
عاشقوں میں سے بعض دل‌خستہ ہیں، اور بعض پُرسوزِ داغ۔۔۔۔ میں نے دارُالشِّفائے عشق میں کسی فرد کو تندُرُست نہ دیکھا۔

Âşıkânın kimi dil-haste kimi pür-sûz-ı dâğ
Görmedim dârü’ş-şifâ-i ışkda bir ferdi sağ
 
حسان خان

حسان خان

لائبریرین
باخېب آیینه‌یه مژگان و ابروسیله اۏینار چۏخ
بلی، عادت بودور کیم، تۆرک ائیله‌ر تیر و یادن حظّ
(سیّد عظیم شیروانی)
وہ آئینے پر نگاہ ڈال کر اپنی مِژگان و ابرو کے ساتھ بِسیار کھیلتا ہے۔۔۔ ہاں! رسم یہ ہے کہ تُرک تیر و کمان سے محظوظ و لذّت‌یاب ہوتا ہے۔

Baxıb ayinəyə müjganü əbrusilə oynar çox,
Bəli, adət budur kim, türk eylər tirü yadən həzz.
 
آخری تدوین:
حسان خان

حسان خان

لائبریرین
سؤزۆڭه بن سنیڭ ای شوخ ایناندېم قالدېم
سنی انصاف و کرم صاحبی ساندېم قالدېم
(احمد جَودت پاشا)
اے شوخ! میں نے تمہارے قَول پر یقین کیا [اور] رُک گیا۔۔۔ میں نے تم کو صاحبِ انصاف و کرم گُمان کیا [اور] رُک گیا۔

Sözüñe ben seniñ ey şûh inandım kaldım
Seni insâf u kerem sâhibi sandım kaldım
 
ا

ارسلان بای

محفلین
حسان خان نے کہا:
آذربائجان کے بعض گُفتاری زبانچوں میں استعمال ہونے والی «اینتیظارېنې» (انتظارت را) کی ایک شکل
مزید نمائش کے لیے کلک کریں۔۔۔
بیر آرا یازدېغېن شعرلرین اۏخوماسېندان محروم اۏلدوغومدان سۏنرا گئنه سلام! «ڭ» حرفی اۏن دۏققوزونجو یۆز ایلین آخرلرینه‌جه بیزیم یازې دیلده وارېدې لکن «سؤزلری سؤیله‌نن دک یازمالېیېق» شعارې ایله برابر بو حرف یاواش یاواش یازې دیلیندن ده حذف اۏلوبدور
آذربایجان تۆرکجه‌سینین شمالی (آذربایجان جمهوریتی) و شرقی (اردبیل بؤلگه‌سی) لهجه‌لرینده «ڭ» حرفی «ن»، جنوبی (قاراداغ و تبریز) لهجه‌لرینده «و» و غربی لهجه‌لرده (اورمیه) «ی» تلفظ اولونار، البته اشتباه ائتمه‌سم زنجان لهجه‌سینده ده «ن» تلفظ اولونار
البته شاعیرین دربندلی اۏلماسې لهجه‌سییله مقایسه ده بیر آز تناقضلې دېر!
 
حسان خان

حسان خان

لائبریرین
رخْشِ عشقا ویرمه‌دی صحرایِ هجران هیچ ضَعف
تا قیامت اِمتِدادېنجا آڭا میدان گره‌ک
(سُلطان محمد فاتح 'عَونی')
صحرائے ہِجراں نے [میرے] اسپِ عشق کو ذرا بھی ضعیف و کمزور [و خستہ و ماندہ] نہ کیا۔۔۔ اُس [اسپ] کے لیے ایسا میدان چاہیے جس کی طوالت و درازی قیامت تک جِتنی ہو۔

Rahş-ı 'ışka virmedi sahrâ-yı hicrân hîç za'f
Tâ kıyâmet imtidâdınca aña meydân gerek
 
جواب دینے کے لیے داخل ہوں یا شمولیت اختیار کریں۔
Top